De collectieve woonvorm als manier om problemen op de woonmarkt op te lossen en meer gemeenschapszin te realiseren. Eunice Frijde duikt in de kracht van woongemeenschappen.
Na vijf jaar wonen in een appartement in hartje Rotterdam, stel ik mezelf de vraag: wil ik hier blijven? Het antwoord is nee. Maar mijn mogelijkheden zijn beperkt. De woonmarkt zit op slot. Ik ben een van de velen voor wie verhuizen onmogelijk lijkt – zeker met mijn beperkte budget. Ik weiger echter bij de pakken neer te gaan zitten en ga op zoek naar een alternatief. Zo kom ik terecht bij het wooncollectief.
Een wooncollectief als woonvorm
Een woongemeenschap of wooncollectief is een woonvorm die haaks staat op de gedachte: een eigen woning voor iedereen. In plaats daarvan bepaalt een groep mensen gezamenlijk hoe zij willen wonen en samenleven, binnen de kaders van bestaande wet- en regelgeving.
Het samen creëren en samenzijn is de kracht van deze woonvorm. Dit ontdek ik zelf door diverse woongemeenschappen in de Randstad te bezoeken en tijdelijk in een van die gemeenschappen te verblijven.
Ook Bernard Smits benoemt die kracht in een interview in de Volkskrant. Hij woonde twintig jaar in verschillende wooncollectieven. Het samenleven heeft hem geleerd om te zorgen voor een ander, te overleggen over de leefomgeving en dat het netjes is om het doucheputje schoon achter te laten. Momenteel is hij corporatiebestuurder van Woningbouwvereniging Gelderland (WBVG).
De gemeenschapszin in wooncollectieven zit hem volgens Smits in het volgende.
1. Samen zorgen voor je leefomgeving
In een wooncollectief doen de bewoners zo veel mogelijk zelf. Zij regelen het onderhoud van het gebouw en lossen lekkages en verstoppingen op. Sommige huurders schilderen hun eigen huizen.
Wooncollectieven draaien dus op bewonersinitiatieven en dat zorgt ervoor dat de bewoners samenwerken. Heb je het gevoel dat je woont op een plek waar er zowel letterlijk als figuurlijk muren tussen mensen zijn, zoals ik in mijn voormalige Rotterdamse wijk? Van woongemeenschappen kunnen we leren dat gezamenlijk zorgen voor de leefomgeving een band schept.
2. Minder eenzaamheid
Er zijn verschillende gemeenschappelijke ruimtes – van een gemeenschappelijke tuin tot en met een gemeenschappelijk gereedschapshok. Je komt elkaar tegen. Zoekt elkaar op. En organiseert wat gezelligs. Spontaan aan de praat raken in het washok, oud en nieuw vieren in de gezamenlijke bar, of samen de moestuin onderhouden. Samenzijn leidt tot minder eenzaamheid.
3. Betaalbaar wonen
Het vinden van een betaalbare woning is voor een grote groep Nederlanders een enorme uitdaging. Het goede nieuws is dat de meeste wooncollectieven sociale huurwoningen hebben – je kunt er wonen voor minder dan € 750 per maand. Dit biedt perspectief.
4. Duurzaamheid
Als Nederland volop zou investeren in collectieve woonvormen, hoeft er minder gebouwd te worden. Neem het laatste project van WBVG: de leefgemeenschap Ecodorp Zuiderveld in Nijmegen-Noord. De gemeente had grond uitgegeven voor 35 woningen. De bewoners hebben er 46 woningen gerealiseerd. Minder beton biedt meer ruimte voor groen.
Maar is samenleven in een woongemeenschap wel iets wat de gemiddelde Nederlander ziet zitten? De overheid denkt vooralsnog van niet, maar volgens Smits kan deze woonvorm vijf procent van de Nederlanders – bijna een miljoen mensen – van goed en bevredigend onderdak voorzien. Iets om over na te denken dus.
Saamhorigheid in een dorp
Hoewel ik gecharmeerd ben van de gemeenschapszin van het wooncollectief, heb ik in mijn zoektocht naar alternatieve woonvormen ontdekt dat ik graag in een wit dorp in Zuid-Spanje zou willen wonen. Ook daar ervaar ik tijdens tijdelijke verblijven een gevoel van saamhorigheid. Momenteel zoek ik dan ook in Spanje naar een nieuwe woonplek. Ik ben benieuwd waar ik terechtkom.
Zelf in een wooncollectief wonen?
WBVG heeft kennisnetwerk Cooplink opgezet om mensen te ondersteunen die in groepsverband willen wonen. Zij geven onder meer online informatieseminars over financiering, rechtsvormen, bouwvarianten en hoe je grond verwerft.
- Het interview in de Volkskrant met corporatiebestuurder Bernard Smits lees je hier.
- Hier verzamelden we nog meer blogs over wonen, zoals wonen in een tiny house.
- Stadmaker Floor Ziegler creëert meer buurtgevoel in de wijken en steden.
Tekst Eunice Frijde Fotografie Hannah Busing/Unsplash
