Marije van der Haar is coördinerend eindredacteur van Flow en veellezer. Ze zit in een leesclub en staat iedere ochtend eerder op om tijd te maken voor een (luister)boek. Hier tipt ze persoonlijke pareltjes die haar zijn bijgebleven of waar ze zich op verheugt. Deze keer: Dit is de canon – Dekoloniseer jouw boekenkast met deze 50 boeken.
Wat vooraf ging
Wat lezen me onder meer brengt, is dat het mijn wereld groter maakt. Ik leer met een andere blik te kijken, omdat er zo veel meer is dan alleen mijn eigen perspectief. De laatste jaren probeer ik vaker te kiezen voor boeken die gaan over mensen die níét op mij lijken, in een heel ander deel van de wereld wonen, een andere achtergrond hebben, in een andere levensfase zitten of andere keuzes maken. Toen Dit is de canon op mijn bureau belandde, was mijn aandacht dan ook meteen getrokken. Op de achterkant staat: ‘Dit boek breekt met de veelal door witte mensen gedomineerde ‘verplichte leeslijst’ die de geaccepteerde norm is geworden en benadrukt krachtige stemmen en culturele perspectieven die hun plek op onze boekenplank opeisen.’
Confronterend inzicht
In Dit is de canon tippen de auteurs vijftig romans van over de hele wereld waarmee je diverser kunt gaan lezen. Naast informatie over het boek en de auteur is er ook een kopje met ‘Spreekt dit boek je aan, lees dan ook…’ De lijst drukt me met mijn neus op de feiten: ik heb nog een lange weg te gaan als het gaat om mijn blik verruimen en mezelf onderwijzen. Want van de vijftig genoemde boeken heb ik er slechts drie gelezen: De kleur paars van Alice Walker (1982), Beminde van Toni Morrison (1987) en De vliegeraar van Khaled Hosseini (2003). Dan is er nog een handjevol schrijvers van wie ik al eens iets las of die hoog op mijn verlanglijstje staan (Zadie Smith, Chimamanda Ngozi Adichie, Arundhati Roy), maar daarmee houdt het op.
Hoezo kende ik dit niet?
Nummer 24 op de lijst, Beminde, is een van mijn lievelingsboeken aller tijden. Ik las het in 2021 met de online leesclub van The School of Life, waarbij bekende Nederlandse schrijvers een klassieker bespraken die je volgens hen gelezen moest hebben. Karin Amatmoekrim koos Beminde en daar ben ik haar eeuwig dankbaar voor. Het heeft een heftig onderwerp: de tot slaaf gemaakte Sethe doet eind negentiende eeuw het uiterste wat ze uit liefde kan doen: haar dochter vermoorden zodat haar niet dezelfde gruwelijke toekomst staat te wachten. Op de steen van haar grafje stond alleen het woord ‘Beminde’, meer letters konden ze zich niet veroorloven. Later, als Sethe is gevlucht, spookt het in haar huis en Sethe is ervan overtuigd dat Beminde alsnog van zich laat horen.
Het boek heeft zo’n prachtige stijl, elk woord is raak. Een vriendin die ook deelnam aan de boekenclub, schreef: ‘Dit boek is alles’, en dat verwoordt het precies. Tegelijkertijd verbaasden we ons erover dat op de middelbare school met geen woord gerept is over dit boek. Waarom hoorden we alleen over De aanslag en De donkere kamer van Damokles, terwijl intussen ook Toni Morrison bestond, die nota bene de Nobelprijs voor Literatuur won in 1993? Deze canon is een wake-upcall. Want ik weet zeker dat er nog veel meer parels op de lijst staan die de wereld completer, rijker en interessanter maken.
Over het boek
Dit is de canon – Dekoloniseer jouw boekenkast met deze 50 boeken, Joan Anim-Addo, Deirdre Osborne en Kadija Sesay, vertaling Jessica Brouwer en Pauline Onderwater (Orlando | Oxfam Novib)
Meer lezen
- Nog een boekentip van Marije.
- Over de opkomst van silent reading parties.
- De opkomst van de cultuurpas: dit kun je ermee.
Tekst Marije van der Haar
Gepubliceerd op 2 juli 2023
