Marijes boekentip: 3 kleine grote verhalen

Marije van der Haar is coördinerend eindredacteur van Flow en veellezer. Ze zit in een leesclub en staat iedere ochtend eerder op om tijd te maken voor een (luister)boek. Hier tipt ze persoonlijke pareltjes die haar zijn bijgebleven of waar ze zich op verheugt. Deze keer: Op het allerlaatste moment van Claire Keegan.

Claire Keegan is zo’n schrijver die vaak voorbijkomt op Bookstagram – zeker ook na het verschijnen van de prachtige film The quiet girl, die is gebaseerd op haar boek Pleegkind. Zowel Pleegkind (2022) als Dit soort kleinigheden (2021) stond op de shortlist van de Booker Prize. Keegans boeken zijn dun en klein van formaat, maar volgens recensenten is elk woord raak en haar taal heel precies. Dat maakte me nieuwsgierig naar haar nieuwe ‘mini-meesterwerk’ (zoals The Irish Times het verwoordt) over vrouwen en mannen.

Hier gaat het over

In Op het allerlaatste moment staan drie korte verhalen. Omdat op de achterkant alleen een beschrijving van het eerste verhaal staat, dacht ik dat de andere twee hier misschien op zouden voortborduren – maar dat is niet het geval. Wel is er een rode draad: de manier waarop mannen omgaan met vrouwen.

In het eerste verhaal maken we kennis met Cathal, die na een eentonige werkdag terugdenkt aan Sabine, de vrouw met wie hij zou gaan trouwen. Wat hem vooral is bijgebleven, is dat ze nogal veel geld uitgaf aan eten. Dat – toen ze bij hem introk – haar spullen een soort dissonanten waren in zijn huis. En dat ze uiteindelijk toch niet met hem wilde trouwen, terwijl hij haar peperdure ring niet meer kon terugbrengen.

In verhaal twee verblijft de naamloze hoofdpersoon twee weken in het huis op Achill Island waar auteur Heinrich Böll vroeger woonde, dat na zijn dood in gebruik is als tijdelijk werkverblijf voor schrijvers. Haar rust wordt meteen op de eerste dag verstoord door een emeritus hoogleraar Duitse literatuur die het huis wil bezoeken. De hoofdpersoon slooft zich behoorlijk uit en bakt zelfs een bramentaart. ‘Wat hebt u zich bemoeid!’ zegt hij steeds (‘Ze was moe van het woord, van het uitspreken ervan en van zijn verhaspeling’). Al snel slaat de sfeer om en gedraagt de man zich botter dan bot.

Verhaal drie gaat over een (eveneens naamloze) gelukkig getrouwde vrouw met gezin die zich afvraagt hoe het zou voelen om met een andere man te slapen. Ze besluit dat het in een bepaald weekend moet gebeuren en neemt de trein naar de stad, zogenaamd om kerstinkopen te gaan doen. In een pub ontmoet ze een man met wie ze mee naar huis gaat. Hij kookt uitgebreid voor haar, zeept haar in terwijl ze in bad zit en zegt te weten wat zij nodig heeft: zorg en aandacht. Ze vindt hem ‘de minst bedreigende man was die ze ooit is tegengekomen’. Maar ja, ze moet ook ooit weer terug naar het echte leven.

Dit vond ik ervan

Dit is zo’n boek dat je niet te snel moet lezen en nog lang nadreunt. Elk verhaal ontvouwde zich nog verder in mijn hoofd toen ik het uit had. Geregeld mijmerde ik over vragen als: wat zou ík doen als ik haar was? Waarom stuit die man me eigenlijk zo tegen de borst? En hoe zou het ook gegaan kunnen zijn? Knap hoeveel zeggingskracht er ook zit in de woorden die er níét staan. Soms schrijft Keegan iets heel anders dan ze eigenlijk bedoelt, en toch is dat voor de lezer duidelijk. In een paar zinnen roept ze een sfeer op: ik zag het schrijvershuisje aan zee uit verhaal twee helemaal voor me, en ik rook de forel met olijven, feta en citroen die werd bereid in het derde verhaal. Kortom: mijn eerste Keegan-ervaring was er een die me bijblijft.

Deze zinnen raakten me

‘’Dacht je soms dat het geld me op de rug groeit?’ had hij gezegd, waarop hij onmiddellijk de lange slagschaduw van de taal van zijn vader over zijn leven voelde trekken, op wat een mooie dag had moeten zijn, zo niet een van de gelukkigste dagen van zijn leven.’
‘Wat als een fraaie dag was begonnen was nog steeds een fraaie dag, maar er was iets veranderd. Nu ze een tijd had afgesproken vormde de dag onwillekeurig de aanloop naar het bezoek van de Duitser.’
‘Ze voelde zijn hart kloppen onder zijn warme huid. Vervolgens kuste hij haar alsof er iets in haar mond zat wat hij wilde. Woorden waarschijnlijk.’