Kijktip: Nederland op film, waar je met oude amateurbeelden het verleden in duikt

Elke zondag tippen we een film of serie om in weg te duiken. Geen spoilers, wel voorpret. Deze keer: online coördinator Ilse kijkt naar Nederland op film, vol mooie amateurbeelden uit de vorige eeuw.

Tip: de documentaireserie Nederland op film
Te zien op: NPO Start

Hier gaat het over

Hoe zag Nederland er vroeger uit? Hoe leefden we, wat gebeurde er op straat en achter de deuren? Aan de hand van filmbeelden van amateurs wordt telkens een anders onderwerp behandeld, van het stadsleven tot onze steeds veranderende klederdracht, van feestvieren tot het leven op het platteland. Die amateurbeelden worden afgewisseld met interviews: een kleutertje van toen dat nu bejaard is – en terugblikt. Of het zijn de kinderen van, die vertellen over hun ouders en hoe het er vroeger aan toeging. Of een beheerder van zo’n filmarchief of andere deskundige.

Per aflevering – en dus per thema – komen er allerlei decennia voorbij, van oorlogsjaren tot de flower power-tijd. Elk halfuurtje is dus een reis door de tijd. Een reis door heel Nederland, in kleur- en zwart-wit-beelden.

Dit vond ik ervan

Geschiedenis was nooit mijn lievelingsvak, veel weet ik er niet van, en tot mijn eigen ongenoegen kan ik me er niet goed voor interesseren. Met deze serie, misschien wel voor het eerst, lukt dat tóch. Het is heerlijk wegkijken, die oude plaatjes, en wat blijkt het leuk om te ontdekken hoe de zaken vroeger gingen. Bovendien is het, net als veel andere NPO-programma’s, zalige slow tv. (Love you, omroep MAX.)

Seizoen 2 tot en met 4 zijn mijn favoriet, vanwege presentator Wim Daniëls, die bevlogen (en met Noord-Brabantse tongval) vertelt en interviewt.

Dit raakte me

In één aflevering wordt benoemd op hoeveel films in het archief de vrouwen wegduiken zodra de camera op hen gericht wordt. Wanneer de aandacht op hen gevestigd wordt, zie je ze verlegen wegkijken of lacherig het beeld uitspringen. Ik vind het een aandoenlijk stukje, al die korte shots achter elkaar.
De Amsterdamse Jordaan was ooit een vervallen wijk vol armoede. De geïnterviewde meneer op leeftijd, die er al van kinds af aan woont, voelt geen afkeer van hoe zijn buurt is getransformeerd naar een wijk vol yuppen en toeristen. Hij is dankbaar voor hoe zijn wijk is gered.
Wat waren de straten ooit vrij van verkeer, en vol met ruimte om te spelen, te praten, te leven en elkaar te ontmoeten. Opvallend vond ik dat de straten in het centrum van Amsterdam jaren geleden ook al gewoon stervensdruk waren, al waren het toentertijd vooral paardenkoetsen, fietsers en later trammetjes die de wegen vulden.
De vrouwen die vroeger zowat lééfden in een schort, want dat was praktisch bij alles wat ze deden. Ze waren gewoon de hele dag aan het werk. Ik denk aan mijn eigen oma, met schortje om.

Ja, een inkopper: wat zijn veel dingen enorm veranderd. Maar het leuke is dat andersom hetzelfde waar is. Best veel is gewoon net als toen. Kijk zelf maar.