Het werk van Lieke Anna verwijst naar de donkere kant in de mens, al is er altijd een lichtpuntje in haar beelden. “Zo is het leven ook: moeilijkheden gaan vaak voorbij.”
Je beeldt emoties uit in je fotografie. Hoe is dat ooit begonnen?
“Toen ik net begon met fotograferen, vergeleek ik mezelf met een singer/songwriter, die teksten schrijft als uitlaatklep. Voor mij is het maken van beelden een manier om grip te krijgen op wat er binnen in mij gebeurt. Zo kan ik emoties makkelijker loslaten. Ik zie het tegelijkertijd als een soort dagboek. Als ik bijvoorbeeld terugkijk naar werk uit het verleden, voel ik weer de emoties van toen.”
Wat fascineert jou aan de schaduwkanten van het leven?
“Bij blije gevoelens heb ik niet de behoefte om er iets mee te doen, maar als ik somber ben of niet lekker in mijn vel zit, wil ik van die gevoelens af. Het voelt soms alsof die gevoelens, of de schaduwkanten, niet gezien mogen worden. Best raar, toch? Want we kennen ze allemaal. Niemand is altijd gelukkig. Door de donkerte onder de aandacht te brengen, hoop ik mooie gesprekken te creëren.”
Waar loop je tegenaan bij het benadrukken van donkere emoties?
“De valkuil is dat mensen denken dat het niet goed met me gaat. Laatst kreeg ik een bericht van iemand die vroeg of ik bipolair was omdat ik een blije story had gepost: ik was toch die meid met die sombere posts? Diegene beseft niet dat ik maar een klein stukje deel van wie ik ben. Met schaduwkanten werken is een bewuste keuze, maar mijn werk loopt niet altijd synchroon met mijn leven. Soms deel ik ook emoties uit het verleden.”
Wat hoop je dat mensen uit je beelden halen?
“Ik wil iets triggeren bij mensen. Dat ze zich gezien voelen, zich ergens in herkennen. Daarom vind ik het interessant om in mijn beelden te spelen met anonimiteit. Je ziet mij vaak niet herkenbaar in beeld, omdat mensen zich er dan makkelijker mee identificeren.”
Vind je dat jouw boodschap soms verloren gaat in de interpretatie van de kijker?
“Zodra ik het deel, laat ik het los. Het is aan de kijker om iets van mijn werk te vinden. Dat het soms niet wordt begrepen, hoort erbij. Ik trek het me niet meer persoonlijk aan. Het hangt samen met mij als maker, maar staat los van mij als mens.”
Hoe ga je te werk?
“Soms zie ik iets wat opeens een beeld in me oproept, een scène uit een film bijvoorbeeld. Dan zoek ik naar een vertaling daarvan op het doek. Weer andere keren zie ik een fragment dat ik associeer met een gevoel uit het verleden. Dan maak ik een schets waarmee ik later aan de slag ga. Ik denk na over een geschikte locatie, over de weersomstandigheden die erbij passen, de kleuren, de kleding, de attributen. Het gaat erom de emotie van het verhaal over te brengen.”
Welke kunstenaars inspireren je?
“Toen ik studeerde was ik megafan van Erwin Olaf, zijn werkwijze is heel verhalend. Annie Leibovitz bewonder ik ook. Het werk van Anton Corbijn is ook een grote inspiratiebron.”
Hoe vind je geschikte locaties?
“Door veel te reizen. Zo ben ik in IJsland geweest en heb ik een roadtrip door Amerika gemaakt. Van tevoren maak ik dan een lijst van locaties die ik wil bezoeken, al laat ik me ook inspireren door plekken die ik spontaan tegenkom.”
Je werkt ook aan de documentaire Hoofd Stuk, over de hersenbloeding van je moeder.
“Klopt. Dat is een heel andere manier van een verhaal vertellen, met bewegende scènes. Met film kun je nog krachtigere beelden delen, en de kijker meenemen in een bepaald gevoel. Er zijn meer lagen die je kunt inzetten, je werkt ook met geluid. Toch blijft de essentie hetzelfde: ik wil raken, en juist laten kennismaken met ongemak. Honderd mensen in Nederland krijgen per dag een beroerte en die mensen hebben allemaal een familie die met levend verlies te maken krijgt: rouwen om iemand die er fysiek nog is, maar geestelijk veranderd is. Ik hoop met deze film een gesprek op gang te brengen.”
Praten mensen inmiddels al makkelijker over emoties?
“Ik zie op social media steeds meer kwetsbaarheid, mensen zeggen eerder dat het even niet zo goed gaat. Een lach en een traan gaan vaak samen: een serieus en heftig onderwerp hoeft niet altijd heel zwaarmoedig gedeeld te worden. Op TikTok zie je veel jongeren die het op een lichtere, grappige of soms sarcastische manier aanpakken. Volgens mij draagt dat bij aan het bespreekbaar maken van moeilijke momenten.”
Hoe zorg jij dat je werk niet te zwaarmoedig wordt?
“Er zit altijd licht in mijn werk, dat vind ik belangrijk. Want hoe donker het leven soms ook lijkt, of hoe uitzichtloos het soms ook voelt, ooit zullen dingen weer veranderen. Soms lijkt het alsof we altijd geluk willen nastreven, terwijl ik denk dat het belangrijk is om ook tegenslag te omarmen. Door erover te praten, worden negatieve emoties ook kleiner in je hoofd. Zwijgen over je donkere emoties heeft een heftigere impact op je, dan wanneer je ze gewoon uitspreekt. Daar ben ik van overtuigd.”
Meer lezen
- Dit moderne duo maakt hun eigen kleding (en jij kunt het ook).
- De troostende illustraties van The Sad Ghost Club: “Het is oké om verdrietig te zijn.”
Tekst Layla Zafari Fotografie Lieke Anna
