"Door boulderen voel ik me meer ontspannen én heb ik een enorme high"

Journalist Tatjana Almuli sport minstens drie keer per week, zowel fysiek als mentaal kan ze niet meer zonder. Voor Flow duikt ze in allerlei manieren om fit te blijven. Deze keer: boulderen.

Mijn persoonlijke herinnering aan de klimhal stamt uit mijn middelbareschooltijd. Eens per jaar hadden we een sportief uitje tijdens gymles, en vertrokken we richting steeds dezelfde muffige, uitgestorven klimhal ergens aan de rand van de stad. In die tijd was ik niet erg sportief en had ik bovendien een milde vorm van hoogtevrees – dus zodra ik die hal binnenkwam, kreeg ik al zweethanden waar geen magnesiumpoeder tegen opgewassen was. Ik heb me weleens gewaagd aan de gekleurde rotsblokjes op de grijze muur, maar echt klimmen kun je het niet noemen.

Inmiddels is diezelfde klimhal allesbehalve uitgestorven en ook in mijn omgeving zijn verschillende mensen aan het klimmen geslagen, onder wie mijn broer Stefan en zus Jasmijn. Op foto’s en filmpjes zie ik ze behendig klauteren; het ziet er indrukwekkend en cool uit. Deze vorm van klimmen heet boulderen, wat verwijst naar de (kunstmatige) rotsblokken waar je naar reikt. Anders dan bij de overige vormen van klimmen heb je er geen touw en klimgordels voor nodig. Ik ben benieuwd: kan iedereen zomaar beginnen en wat heb je nodig om boulderen tot een succes te maken? Aan de ene kant voelt het als spelenderwijs bewegingspunten binnen harken, aan de andere kant moet het best zwaar zijn. De rotsblokjes op de muur zijn vaak klein, en het overzicht bewaren lijkt me een behoorlijke klus.

Alleen de muur en de grip

Mijn broer Stefan begon in 2020 tussen de lockdowns door met boulderen, tijdens een date met een ervaren klimmer. Eigenlijk ging het hem meteen goed af – hij deed al veel oefeningen met lichaamsgewicht (zoals pull-ups, push-ups en planken) en mobiliteitstraining. Stefan: “Ik was eraan gewend om tijdens het sporten vooral flexibel, sterk en behendig te zijn. Toch voelde het ook onnatuurlijk de eerste paar keer op de muur. Je hangt met weinig grip en houvast boven de grond, moet je hoofd koel houden en controle leren loslaten. Dat is best een uitdaging. Boulderen is nergens anders mee te vergelijken, het is zo’n andere manier van bewegen. De eerste maanden ben je erg aan het zoeken hoe je je lichaam precies inzet. Je gebruikt al je ledematen – het is een misverstand dat het vooral gaat om je handen, armen en schouders. De positie van je benen is net zo belangrijk.”

Het oncomfortabele van deze sport trekt Stefan juist, het geeft hem een nieuwe prikkel en hij ziet het als les in overgave. Inmiddels gaat hij zowel met vrienden als alleen richting de klimhal: “Ik ben er minstens eens per week en train dan een paar uur. Het is leuk om te merken dat je beter wordt in het uitpuzzelen van de route die je aflegt.” Waar boulderen voor Stefan begon als sportieve hobby waar hij plezier uithaalde en een sterker lichaam van kreeg, heeft het inmiddels ook een meditatieve lading gekregen. “Wanneer ik gestrest of down ben, ga ik naar de klimhal om mijn hoofd leeg te maken. Ik doe muziek in mijn oren en sluit me even af van de wereld. Ik hoef alleen op de muur en mijn grip te letten, en te zorgen dat ik niet val. Na een paar uur voel ik me meer ontspannen en heb ik tegelijkertijd een enorme high.”

Therapeutisch klimmen

Boulderen heeft voor veel meer mensen een meditatieve of zelfs therapeutische werking. In Outside, een Amerikaans tijdschrift gericht op het buitenleven, betogen verschillende experts dat klimmen een vorm van therapie kan zijn. De Oostenrijkse psychotherapeut Alexis Konstantin Zajetz doet hier al ruim twintig jaar onderzoek naar en richtte in 2005 in Salzburg het Institut für Therapeutisches Klettern op. Omdat Zajetz als toegewijd klimmer weet hoe het voelt om die intense focus te houden en wat voor sterke emoties het klimmen kan oproepen, begon hij met verschillende cliënten te experimenteren met bouldersessies naast praattherapie. Toen hij in een therapiesessie aan een cliënt die veel innerlijke blokkades ervoer het advies gaf om een makkelijke route te kiezen, was ze beledigd en werd ze zelfs heel boos. Hoe durfde hij haar zo laag in te schatten? Ze wilde niet gezien worden als beginner en eiste meer van zichzelf dan realistisch was, vertelt Zajetz. Die sessie was tekenend voor veel van haar gedragspatronen: haar zelfkritische houding, onrealistische doelen en de angst om door anderen negatief beoordeeld te worden. Deze bouldersessie was een doorbraak: daarna kon ze binnen en buiten de klimhal met deze thema’s aan de slag.

Mijn zus Jasmijn bouldert nu een paar maanden en moest ook drempels over. Vooral het strategische aspect van het klimmen trok haar aan, en hoe anders ze haar lichaam gebruikt dan tijdens de zware krachttraining die ze beoefent. In het begon ervoer ze veel spanning. “Ik was bang om te vallen. Ondanks de dikke matten op de grond raakte ik in paniek van de hoogte. Ook vond ik het eng dat je zo weinig overzicht hebt, je kijkt alleen naar de muur en je eigen ledematen op zoek naar die rotsblokjes. Het is kwetsbaar dat je geen idee hebt wat er achter je gebeurt. Ik was bang dat mensen me een groentje zouden vinden, vond het vervelend dat ik soms geen idee had hoe ik verder moest.”

Angst overwinnen

Jasmijn herkent de zelfkritiek die Zajetz beschrijft als ze tussentijds moet stoppen of een relatief makkelijke route niet haalt. Toch gaat ze door, gesterkt door het idee dat buiten je comfortzone bewegen vaak veel moois oplevert. Ze begint het klimmen juist te zien als mogelijkheid om haar angst te overwinnen en door innerlijke blokkades heen te bewegen, stap voor stap. De ervaringsverhalen van Stefan, Jasmijn en expert Alexis Zajetz hebben me nog nieuwsgieriger gemaakt naar boulderen.

Waar ik als tiener weinig met sport had, ben ik inmiddels wel sportief en beoefen ik al jaren veel verschillende sporten – van krachttraining tot yoga en boksen. Toch zie ik mezelf niet direct klimmen: ik ben dik en heb het idee dat iemand met mijn lichaamsvorm een dergelijke sport niet makkelijk uitvoert. Je eigen lichaamsgewicht dragen op de muur in soms van die oncomfortabele, ongecontroleerde houdingen (vooral als beginner), lijkt me zwaar en niet haalbaar. Maar Stefan en Jasmijn verzekeren me dat zij de bouldercommunity als inclusief ervaren en er niet alleen heel gespierde of tengere mensen boulderen. “Je ziet echt mensen van alle leeftijden aan de muur,” vertelt Stefan. “Kleine kinderen met hun ouders, maar ook fanatieke zestigers en alles daartussen, mensen met verschillende lichaamstypes en van verschillende niveaus. Dat is juist zo leuk, je kunt altijd beginnen en bouwt het rustig op.”

Communitygevoel

“Uitgebreide warming-ups en het trainen van je grip zijn essentieel. Voor iedereen, hoe veel of hoe weinig ervaring je ook hebt.” Waar Jasmijn eerst heel onzeker en gespannen werd van boulderaars die haar tips gaven terwijl ze aan de muur hing, is ze nu juist blij met de betrokkenheid van de anderen. “In de klimhal heerst een groot communitygevoel. Je ziet vaak dezelfde mensen, als je eenmaal begint, ben je snel hooked. Ik blijf vaak een middag hangen omdat het echt gezellig is en we elkaar dus ook positief stimuleren. Als je aan de muur hangt, is het soms zo onduidelijk wat je moet doen. Mensen die van een afstandje kijken, hebben meer overzicht en kunnen je net dat zetje geven om de route goed af te ronden.”

In alle sporten die ik beoefen, zoek ik een combinatie van fysieke en mentale uitdaging en bevrijding. En als ik Stefan, Jasmijn en psychotherapeut Zajetz zo hoor, komt dit in boulderen samen. Door juist ook mentale weerstand aan te gaan kun je in de bekende sportershigh en totale ontspanning raken. Daarnaast leer je te vertrouwen op de kracht van je lichaam. Misschien is het binnenkort toch tijd voor een proefles.