Boekentip van Marije: gesprekken over het leven op de sofa

Marije van der Haar is coördinerend eindredacteur van Flow en veellezer. Ze zit in een leesclub en staat iedere ochtend eerder op om tijd te maken voor een (luister)boek. Hier tipt ze persoonlijke pareltjes die haar zijn bijgebleven of waar ze zich op verheugt. Deze keer: Op de sofa, samengesteld door Maurits de Bruijn.

In Flow schrijven we over leven en alles wat daarbij hoort – ook die momenten waarop je even niet weet hoe het verder moet, vastzit in een stokoud patroon of niet onder ogen durft te komen wat al tijden sluimert. Open zijn over mentale issues is nog niet altijd vanzelfsprekend, maar wordt wel steeds normaler. Schrijver Maurits de Bruijn draagt daar met deze bundel aan bij.

Hier gaat het over

Dertien auteurs – onder wie Tobi Lakmaker, Jente Posthuma, Pelumi Adejumo en twee therapeuten –
schrijven over hun ervaringen met therapie krijgen of geven. De een heeft een ingewikkelde band met haar zus, de ander denkt NU dood te gaan of komt erachter dat de oplossing niet altijd zit in alles overdenken en willen oplossen (sterker nog: daar komt vaak weer een nieuw probleem uit voort), maar in zoiets simpels als een rozijn eten of die ene zin: vroeger is niet nu.

Dit vond ik ervan

Mooi dat deze bundel een inkijkje geeft in hoe je hoofd aan de haal kan gaan met een gevoel of gedachte – en hoe een buitenstaander dan kan helpen met een nieuw perspectief. Het is belangrijk dat deze verhalen worden verteld, omdat – zoals Maurits de Bruijn het verwoordt – ‘de worstelingen van de een kunnen leiden tot de inzichten van de ander.’

De twee therapeuten die aan het woord komen, geven ook veel stof tot nadenken. Want wanneer werk je nog aan de klachten van een cliënt/patiënt en wanneer ga je er vooral mee door omdat de gesprekken je eigen behoefte aan contact vervullen? En wat doe je als iemand constant heen draait om wat er eigenlijk speelt, waardoor je als psychotherapeut zelfs in slaap dreigt te vallen?

Ook fijn vind ik dat – op een enkel essay na – de focus ligt op persoonlijke ervaringen en gesprekken van mens tot mens, en niet op het hokjes-/stoornisdenken. Dat draagt bij aan een ruimere blik op mental health, en een wereld waarin het delen van je kwetsbaarheid steeds normaler wordt.

Deze zinnen raakten me

‘Maar het maakte me niet meer uit. Dat was het erge: dat niets me meer uitmaakte, en eigenlijk
maakte alleen dat me tot op zekere hoogte nog uit.’
‘Ik betrap me erop dat ik telkens weer op de punt van mijn stoel zit en heel vaak instemmend knik.
Ik voel het appel: ik moet Liza beter maken. Ik moet bewijzen dat ik een goede, empathische
therapeut ben. Ik mag haar vertrouwen niet beschamen.’
‘In een therapeutische setting kan zwijgen veelzeggend zijn, en spreken nietszeggend. Of zoals Bram de Swaan het zei: het vanzelfzwijgende.’
‘Hier was iemand, even oud als ik, die vanuit de jaren vijftig, en vanaf de andere kant van een
oceaan, recht in mijn ziel keek. Die precies die woorden en beelden had gevonden die pasten bij wat ik meemaakte. De somberte, de bestaansangst. Ik weet niet of ik me ooit eerder zo begrepen had gevoeld. Of ik ooit eerder zo de magie van woorden ervoer.’