Kunstenaar Joeri van Beek luisterde in een wasserette naar de levensverhalen van klanten. De verhalen bundelde ze samen met foto’s van hun wasgoed in een boekje. Hieronder kun je er een van lezen: Het verhaal achter de vrolijke wastas.
Beeldend kunstenaar Joeri van Beek merkt vaak de schoonheid op van iets bestaands of toevalligs, iets waar veel mensen aan voorbij lopen. Vervolgens legt ze dat vast met haar camera en schrijft ze erover, zodat iedereen het kan zien. De Schoonheid van het Niets, noemt ze dat zelf.
Zo werkte ze bijvoorbeeld een tijdje in een wasserette in de Haagse Frederik Hendriklaan. Daar luchtten de klanten – vaak wat ouder, vrolijk of droevig, verward of eigenwijs, knorrig of lief – regelmatig hun hart bij haar tijdens het doen en ophalen van de was. Net zoals wasgoed iets intiems heeft, zijn ook de verhalen van de klanten in de wasserette persoonlijk en intiem. Verhalen over levens waarin vaak veel is gebeurd, maar waarin het nu stiller is geworden – een praatje met de wasvrouw was dus een welkome afleiding.
Joeri tekende al die verhalen op en samen met foto’s van de fris gewassen lakens en handdoeken maakte ze er een boekje van. De verhalen liggen symbolisch tussen foto’s van het wasgoed, dat her en der wat rafelrandjes heeft. En het witte garen van het ingebonden boekje past precies bij deze rafels van het versleten wasgoed.
Hieronder kun je een van de verhalen uit het boekje lezen.
Het verhaal achter de vrolijke wastas
Ik sta achterin de winkel de was op te vouwen als ik de winkeldeur hoor opengaan; ik zie een vertrouwd gezicht en een bekende tas. Zoals altijd heeft de vrouw die binnenkomt haar opvallende, lichtblauwe wastas bij zich. Die tas is versierd met vrolijke citroenschijfjes. Ze vertelde me een keer dat ze haar tas daardoor altijd makkelijk kan vinden als ze hem weer komt ophalen. Inmiddels koppel ik mevrouw en de tas blindelings aan elkaar.
Ze heeft de tas zoals altijd met een lintje vastgebonden aan een soort onderstel van een boodschappenkarretje. “Het wordt allemaal zo zwáár”, zucht ze als ik haar tas van het karretje til. “Eén kleine mangelwas en graag het dekbedovertrek in de lengte vouwen.” antwoordt ze me op mijn vraag wat ik voor haar kan doen.
Ik herinner me dat ze me eerder eens vertelde dat haar strak gemangelde beddengoed haar trots is als haar vriendinnen langskomen. “Vanuit mijn woonkamer kun je naar achteren mijn slaapkamer inkijken, omdat ik de deur altijd open laat staan. Mijn vriendinnen zeggen altijd dat mijn bed er zo netjes uitziet en daar geniet ik dan van.” “Mooi klein geluk”, dacht ik toen.
Als we afgerekend hebben en ik het tijdstip door heb gegeven wanneer de was klaar is om weer opgehaald te worden, maak ik een compliment over haar haar. Het valt me op dat het er zo keurig gekapt uitziet. “Bent u net naar de kapper geweest?” vraag ik. “Nee, hoor!” zegt ze, “maar ik weet hoe je het bij moet houden. Dat heb ik geleerd toen ik in het buitenland woonde. Kijk…, je moet eerst al je haar naar voren kammen…” ze buigt haar hoofd en rug om het te laten zien, “…en daarna moet je weer alles naar achteren kammen, maar dan wel in model, begrijpt u wel”. Ik knik begripvol. “Als dat gelukt is, moet je er nog wat haarlak overheen spuiten, want het waait vandaag een beetje en anders heb je alles voor niets gedaan…”
Nadat ik haar een fijne dag gewenst heb, blijft ze nog wat aan haar karretje staan frutselen. Ik ga inmiddels door met mijn werk, stop vuile was in een machine en ben bezig om zeep toe te voegen. Dan begint ze weer tegen me te praten, een beetje aarzelend: “Ik vergeet de laatste tijd zoveel. Dat is zo irritant! Als een vriendin me belt om iets privé af te spreken heb ik gewoonweg geen idee of ik kan. Ik heb nu twee agenda’s bij de telefoon liggen en daar kijk ik dan in. Dat is toch vervelend? Vroeger wist ik al mijn afspraken uit mijn hoofd.”
De toon van haar stem verandert nu van onzeker naar beslist: “Ik zal u vast maar even waarschuwen…” – ze kijkt me indringend aan en beweegt haar wijsvinger op en neer in mijn richting – “… ouderdom komt met gebreken, dan weet u dat maar vast.” Tja, zo heb ik weer een levensles gekregen vandaag. Eéntje die ik eigenlijk wel ken en waarvan ik hoop dat ik die pas ergens in mijn
verre toekomst zelf ga ondervinden.
Dat het nog maar lang mag duren; eerst nog de droger leeghalen…
Over Joeri van Beek
- Wasgoed is onder meer te koop via Joerivanbeek.nl en bij boekhandel De Vries Van Stockum in Den Haag.
- Je vindt Joeri van Beek hier op Instagram.
- Het ontwerp van het boek is gemaakt door Erla van der Pauw.
Tekst Caroline Buijs Verhaal en fotografie Joeri van Beek
