Tijdens regenachtige herfstdagen is niets fijner dan met een goed boek onder de dekens te kruipen. Zoek je inspiratie? Kunstenaar Marina Abramovic deelt haar top vijf.
Interview Liddie Austin Fotografie Syd Wachs/Unsplash
Gepubliceerd op 7 oktober 2024
Als puber wilde ze graag mooie kleren. “Geen sprake van,” zei haar strenge moeder. Maar als ze een boek wilde, kreeg ze het. Geen slecht uitgangsprincipe, vindt performancekunstenaar Marina Abramovic inmiddels. “Ik kom uit voormalig Joegoslavië en boeken waren destijds ons venster naar de buitenwereld.” Dit zijn haar vijf favoriete boeken.
Amerika – Franz Kafka
“Toen ik jaren geleden in Amerika aankwam, kreeg ik dit boek van een vriendin. Amerika gaat over een jonge Duitser die na een schandaal naar Amerika vlucht. Hij beleeft daar allerlei avonturen en verdwijnt uiteindelijk in het niets. Franz Kafka kwam net als ik uit Oost-Europa en is nooit in Amerika geweest. Hij beschreef het land vanuit zijn fantasie. Zijn beeld van het land is anders dan het mijne. Hij had die typisch Slavische somberte, terwijl Amerika voor mij het land van de vrijheid was. Ik was opgegroeid met tv-programma’s als Peyton place en Dynasty; ik dacht dat in Amerika iedereen kauwgom kauwend in grote auto’s rondreed. Ik ontdekte dat je hier – in tegenstelling tot in mijn land vroeger – inderdaad comfortabel kunt leven, maar zag na verloop van tijd ook de keerzijden van Amerika.”
Gus Van Sant – The art of making movies – Katya Tylevich
“Een paar jaar geleden werd ik door schrijver Katya Tylevich benaderd: ze wilde een boek met me maken, een biografie in beelden. Ik had nog nooit van haar gehoord, dus om mijn antwoord te bepalen, kocht ik haar boek over filmregisseur Gus Van Sant. Ik was er erg van onder de indruk, dus ik besloot om de samenwerking met haar aan te gaan. Al doende zijn Katya en ik bevriend geraakt. Een boek met mij maken was voor haar wel heel anders dan samenwerken met Van Sant. Ik heb een pakhuis om mijn archief met duizenden documenten en films te kunnen opslaan. Gus Van Sant had niks. Ja, een paar notitieboekjes en wat foto’s in een doos in zijn garage. Toch wist Katya daar een heel verhaal van te maken, zo knap. Het is een interessant boek, zelfs voor iemand als ik, die geen idee had van de films van Van Sant.”
Žižek’s jokes – Slavoj Žižek
“Žižek is geweldig, een mooie tegenhanger van alle depressievelingen die ik tot nu toe heb genoemd. Hij is cultuurcriticus, psychoanalyticus en filosoof. De manier waarop hij naar de wereld kijkt, is voor gewone mensen onnavolgbaar. En hij vertelt de beste communistische grappen. Dat is een apart genre waarmee ik opgroeide. Onder mijn vrienden sta ik nog steeds bekend als verteller van de meest politiek-incorrecte grappen. Žižek heeft twee boeken met van die ouderwetse Oostblokgrappen uitgebracht.”
Rewind song – Michael Laub
“Michael Laub is een Belgische theaterregisseur met wie ik veel heb gewerkt. Hij heeft een biografisch portret van me gemaakt, The biography remix. Michael is een heel gedeprimeerde man. Ik kan uren naar zijn geklaag luisteren en denken: wat heb ik toch een geweldig leven. Ik vrolijk altijd enorm van hem op! Je hebt gelijk: ik hou kennelijk van sombere mensen. Dat is mijn Slavische kant. Als wij in ons vaderland zijn, hebben we op alles commentaar; als we daarvandaan zijn, hebben we heimwee. Michael had het er al jaren over, maar toen hij tijdens de pandemie thuis kwam te zitten, kon hij eindelijk dit fantastische boek maken. Hij combineert hierin op een niet-chronologische manier teksten en beelden van zijn voorstellingen, waardoor er iets nieuws ontstaat. Dit boek ligt op mijn salontafel, zodat ik er regelmatig even in kan bladeren.”
Writings on art – Mark Rothko
“Er zijn drie kunstenaars van wie ik hou: Vincent van Gogh, Mark Rothko en Yves Klein. Rothko vertegenwoordigt mijn Oost-Europese kant. Er is iets in de manier waarop hij met kleur werkt die heel emotioneel is. Je kunt voor zijn doeken staan en denken dat je maar één kleur ziet. Maar als je goed kijkt, zijn er zo veel lagen. Door Writings on art ben ik hem beter gaan begrijpen. Zijn filosofische en spirituele teksten staan erin, maar ook de brieven die hij heeft geschreven. Sommige van die brieven zijn doodgewoon, bijna banaal. Aan de andere kant: dat het in dit boek niet alleen over zijn werk of ideeën gaat, maar ook over normale dingen, maakte hem voor mij menselijk.”
