5 boekentips van journalist en presentator Liesbeth Staats

Van lezen krijgen we nooit genoeg. Welke boeken zijn journalist en presentator Liesbeth Staats altijd bijgebleven?

Het is een van de fijnste dingen van het leven, vindt Liesbeth Staats: een goed boek dat ’s avonds naast je bed op je ligt te wachten. Een meeslepende Netflix-serie roept bij haar soms ook een dergelijk enthousiasme op, maar nooit zo sterk. “Met een boek moet je harder werken, want je zet zelf je verbeelding aan. Misschien maakt het daarom ook meer indruk.”

Lezen is een spier die je moet trainen, zegt ze. Als je dat niet doet, verslapt ie. En dat is jammer, want je snapt je leven beter als je leest. “Toen mijn oudste een jaar of zeven was, had hij zo’n Dolfje Weerwolfje-fase. Op een dag vertelde hij over een schoolvriendje met wie hij ruzie had gekregen: ‘Hij is een soort Gregor geworden.’ Gregor is het boze jongetje in die boeken van Paul van Loon. Daarmee verwoordde mijn zoon heel goed wat lezen doet. Het geeft je parallellen en handvatten voor het leven.”

1. Schitterende kleine dingen – Cheryl Strayed

“Cheryl Strayed is Sugar. Via haar blog – tegenwoordig een maandelijkse nieuwsbrief – leggen mensen hun problemen voor en dan geeft zij raad. De brieven in dit boek zijn best mooi, maar haar antwoorden zijn fantastisch. Het kan bijvoorbeeld een vraag zijn van iemand die is opgegroeid met een drugsverslaafde moeder en een vader die het huis vergokte – allemaal dingen waar ik geen enkele persoonlijke ervaring mee heb. Het antwoord zal dus niet echt over mij gaan, maar op een of andere manier toch weer wel. Dat is zo mooi van literatuur. In haar antwoorden neemt Sugar/Cheryl Strayed het hele leven mee, en er zit altijd wel iets in wat je op jezelf kunt betrekken.”

2. De tweede sekse – Simone de Beauvoir

“De eerste keer dat ik dit boek las, studeerde ik in Parijs. Toen móést ik het natuurlijk lezen: ik droeg een zwarte coltrui, rookte Gauloises en wilde alles weten over de relatie tussen Simone de Beauvoir en Jean-Paul Sartre. Wat erg allemaal voor vrouwen, dacht ik tijdens het lezen, maar dit gaat niet over mij. Twee jaar geleden, tijdens mijn research voor mijn eigen boek Waarom vrouwen minder werken dan mannen, herlas ik De tweede sekse en deze keer kwam het veel harder binnen: de fundamentele ongelijkheid tussen vrouwen en mannen die De Beauvoir beschrijft, de kracht van een maatschappij die bepaalt hoe vrouwen zich gedragen. Ik ben het niet altijd met haar eens. Ze beschrijft het moederschap bijvoorbeeld als een soort heulen met de vijand en dat ervaar ik zelf helemaal niet zo. Maar in veel opzichten is dit boek uit 1949 nog schokkend actueel. Ik ben benieuwd wat ik eruit haal als ik het over twintig jaar nog eens lees.”

3. De dochter van de minnares – A.M. Homes

“Dit autobiografische verhaal las ik onlangs. A. M. Homes is geadopteerd, en na 31 jaar dringt haar biologische moeder zich aan haar op. Ook met haar biologische vader krijgt ze contact, maar hij wil haar eigenlijk niet kennen. Hij spreekt alleen met haar af in goedkope hotels en zijn vrouw en kinderen mogen niet weten van haar bestaan, waardoor Homes zich nog eens extra afgedankt voelt. Ze stelt interessante vragen. Hoe belangrijk is het dat je weet waar je vandaan komt? Wat als de uitkomst een beetje teleurstellend is? Homes’ adoptieouders zijn kunstminnende mensen, haar schrijverschap viel dus als een zaadje in vruchtbare aarde. Haar biologische vader en moeder zijn het tegenovergestelde. Ze vraagt zich dan ook af: wie zou ik zijn geworden als ik bij hen opgegroeid was? Ik vind A.M. Homes geweldig, en wil nu meer van haar lezen.”

4. De Tillermans – Cynthia Voigt

“Dit was mijn lievelingsboek als kind. Ik herlees het nog steeds weleens. Het is een beetje mijn comfortboek, maar het is geen warme chocolade met slagroom – het gaat wel echt ergens over. De Tillermans is een romanreeks over vier kinderen die op een roadtrip gaan nadat hun psychisch verwarde moeder ze op een parkeerplaats heeft achtergelaten. Ze waren op weg naar een tante bij wie ze een tijdje zouden gaan wonen. Dicey, de oudste, neemt het nu op zich om hen daar naartoe te brengen, ook om ze uit de handen van jeugdzorg te houden. De serie bestaat uit vier of vijf delen, en dan zijn er nog spin-offs van verschillende personages. Alle mogelijke relaties tussen mensen komen voorbij. De eerste keer dat ik dit boek las, was ik net als Dicey een jaar of dertien en ik identificeerde me totaal met hem. De reeks is gek genoeg in Nederland niet meer in druk. In een kringloopwinkel vond ik tot mijn geluk een keer een krat vol Tillerman-boeken. Ik heb die hele krat gekocht, en nu is zo’n boek mijn vaste cadeau voor iemand die twaalf wordt.”

5. Alles is verlicht – Jonathan Safran Foer

“Dit boek las ik toen ik zwanger was van de oudste en maakte grote indruk op me. Het verhaal gaat over een Amerikaanse jongen, die, als ik het me goed herinner, samenvalt met de schrijver, Jonathan Safran Foer. Na het voltooien van zijn studie gaat hij met een vergeelde foto van een vrouw op pad door Oost-Europa om uit te zoeken wie zij en haar man zijn. Want dankzij de man van die vrouw hebben zijn ouders en grootouders de Holocaust overleefd. Met een gids belandt de jongen in verschillende dorpjes in Rusland en Oekraïne, en dat leidt tot dolkomische situaties. Tegelijkertijd krijg je ook de beweging mee van Oost-Europese joden naar Amerika. Mijn man en ik waren allebei zo fan van dit boek dat we de titel op het geboortekaartje van onze zoon gezet hebben: Alles is verlicht.”