5 boekentips van cartoonist Jip van den Toorn

Welke vijf boeken zal illustrator Jip van den Toorn (1993) zich altijd blijven herinneren?

“Ik ben een soort Dory uit Finding Nemo: ik kan idolaat zijn van een boek en na een week totaal vergeten zijn wat erin stond,” zegt illustrator en beeldcolumnist Jip van den Toorn. “Dan weet ik nog wel dat een boek indruk op me heeft gemaakt, maar waar het over gaat en wat ik er precies van vond… geen idee.”

Het helpt dan niet dat ze het liefst dikke boeken leest waarin ze helemaal kan verdwijnen. “Lezen is mijn manier om tot bezinning te komen. In periodes waarin ik erg druk ben, fantaseer ik altijd over mezelf met een boek op een bank. Dat is mijn ultieme tot mezelf komen.”

Het fijne van lezen vindt ze dat ze zichzelf zo allerlei verschillende soorten levens toe kan eigenen. “Het grote gevaar voor mij als cartoonist is dat ik in m’n eentje aan een tafel zit en dingen ga maken over een wereld waar ik geen deel van uitmaak. Boeken helpen me om verschillende werelden en scenario’s te zien.”

Polleke – Guus Kuijer

“Dat was vroeger hét boek. Ik heb die hele Polleke-reeks verslonden. Ze gaan over een blond, stoer meisje in de grote stad van een jaar of tien, precies op die leeftijd las ik de boeken. Dat wil ik zijn, dacht ik, en dat ben ik. Ik was Polleke. In alle opzichten was zij mijn grote voorbeeld, ook in de manier waarop ze naar de wereld keek en dingen aanging. Ze ging stoer om met de moeilijke dingen die haar overkwamen. Stoerheid vond ik een van de belangrijkste eigenschappen in een meisjesleven en Polleke was dat gewoon, van nature. De verfilming van de boeken vond ik ook erg cool.”

Het achtste leven (voor Brilka) – Nino Haratischwili

“Toen ik eraan begon, dacht ik: oké, ik ga nu een extreem dik boek lezen over een Georgische familie. Het voelde niet erg sexy. Tegelijkertijd hou ik ervan als boeken een soort levenskeuze lijken: dit boek gaat de komende tijd mijn leven bepalen. Dat was zeker het geval. Ik vond het indrukwekkend. De levens van verschillende generaties vrouwen waren interessant en daarnaast stak ik veel op over het bestaan in het tsarenrijk en erna in de Sovjet- Unie.

Je zou denken dat die verhalen ver van ons af staan, maar de veerkracht van die vrouwen, de situaties waarin zij terechtkwamen door zo’n naar patriarchaat dat over levens beslist – ik vond dat ook veel zeggen over onze tijd. Knap hoe de schrijver me kon meevoeren naar een voor mij onbekende wereld die toch al snel als eigen aanvoelde.”

Paper girls – Brian K. Vaughan en Cliff Chiang

“Graphic novels lees ik altijd heel langzaam, zodat ik alles goed op me kan laten inwerken: de tekeningen, de kleuren, de teksten. Ik weet hoeveel werk mensen eraan hebben gehad. Paper girls is een reeks graphic novels waar ik groot fan van ben. De comics hebben een jaren tachtig-achtige vibe – qua sfeer heeft het iets van de serie Stranger things, maar dan met vier meisjes in de hoofdrollen.

Zij bezorgen kranten in Stony Stream, een fictieve Amerikaanse voorstad. Op een gegeven moment komen er aliens en gaat het verhaal een absurdistische, futuristische kant op. Ik werd er helemaal in meegezogen. Steeds als er een nieuw deel uitkwam, ging ik dat als een soort puber onmiddellijk kopen. Het zijn boeken over toffe meiden, een soort Pollekes van deze tijd, die ook nog eens mooi getekend zijn. Ik pak ze er weleens bij ter inspiratie bij kleur- en compositiekeuzes.”

De geschiedenis van mijn seksualiteit – Tobi Lakmaker

“Dit was weer zo’n boek waarvan ik wist dat ik het kneitergoed vond, maar alweer zo veel was vergeten. Dus heb ik De geschiedenis van mijn seksualiteit laatst herlezen. Deze keer vielen andere dingen me ineens op. Naast extreem veel humor bevat de roman ook veel ontroerende lagen en thema’s. Het ene moment had ik de slappe lach, het volgende was ik hard aan het huilen. Zo goed geschreven.

Tobi en ik zijn van dezelfde leeftijd en ook in eenzelfde hoek van Amsterdam opgegroeid, wat soms zorgt voor enorme herkenning. Het is fantastisch om in zijn hoofd te duiken, met zulke mooie en grappige observaties en gedachten. Wat mij betreft is dit boek nu al echt een moderne klassieker.”

Veranderen: methode – Édouard Louis

“Édouard Louis komt uit een lage klasse en wil graag een intellectuele Parijzenaar worden. Daar schrijft hij veel over. Ook dit boek, zijn meest recente, gaat weer over identiteit: of je kunt kiezen wie je wordt of dat eigenlijk al bent. Dat zijn thema’s waar ik ook mee bezig ben, dus ik vond het mooi en soms ook best confronterend om dit boek te lezen.

Je kunt soms wel beslissen wie je wilt zijn, maar je hebt toch ook altijd te maken met wie je bent. En dan loopt het leven soms ook nog eens anders dan je denkt. Dat het boek over een homoseksuele man gaat, wat ik niet ben, maakt voor de herkenbaarheid niks uit. Het mooie van lezen is juist dat je extreem mee kunt leven met een leven dat niet van jou is. Veel wereldproblemen zouden volgens mij opgelost kunnen worden als meer mensen zouden lezen en zich zo andere perspectieven eigen zouden maken.”