Waarom we pleasen (en hoe je pleasegedrag doorbreekt)

Pleasen doen we waarschijnlijk allemaal wel eens. Iets doen voor een ander, omdat je het moeilijk vindt om nee te zeggen. Maar wat als jouw pleasegedrag je parten speelt?

Goed nieuws: je kunt voor een groot deel met jouw pleasegedrag breken. Dat vertelt psycholoog Sofie Leemans aan De Morgen. En dat is belangrijk, want pleasen is gelinkt aan burn-out.

Waarom we pleasen

We pleasen anderen omdat we goed genoeg willen zijn, aardig gevonden willen worden en bevestiging te krijgen. Vaak komt dat dus voort uit onzekerheid, de angst voor afwijzing en behoefte aan bevestiging. En als we stoppen met pleasen, zijn we bang dat anderen ons verlaten.

En tuurlijk doen we allemaal wel ’s iets voor een ander. Maar er zit een verschil tussen behulpzaam zijn en pleasen. Die grens ligt, aldus Leemans, bij het moment dat je last hebt van je eigen gedrag en niet weet hoe je dat gedrag kunt aanpassen zodat het wel voor je werkt.

Als je pleasegedrag te veel wordt

Die onzekerheid kan je hinderen en ertoe leiden dat je niet meer goed weet wie je bent en wat je wilt. Onder andere omdat je je eigen behoeften ondergeschikt maakt aan die van anderen.

Tenslotte kan het gedrag je ook opbreken. “Ik zie veel mensen met burn-out en bijna altijd is er sprake van pleasegedrag,” vertelt de psycholoog aan De Morgen.

“Ze weten niet meer waarom ze bepaalde dingen doen en of ze die dingen nog wel willen doen, maar toch gaan ze op de automatische piloot verder. Ze gaan in overlevingsmodus.”

Pleasegedrag doorbreken

Volgens Leemans blijf je de drang om te pleasen altijd een beetje voelen. Simpelweg omdat het diep geworteld zit in je doen en laten. Maar je kunt je gedrag zeker wel verminderen. Hoe je daarmee begint:

De eerste stap om te stoppen met pleasen is teruggaan naar de basis, naar jezelf. Onderzoeken wie je precies bent, wat er achter dat lieve masker schuilgaat en ontdekken wat jouw eigen waarden en behoeften zijn.
Leer je eigen grenzen kennen. Want als je niet weet waar die liggen, kun je ook geen streep trekken.
Zeg vaker nee. Volgens Leemans helpt het om op elke vraag standaard te reageren met een antwoord waarmee je tijd koopt om te bedenken wat je zelf wilt, zoals “dat moet ik eerst even checken, ik kom er later op terug.”
Onderzoek je intenties. Waarom wil je anderen zo graag helpen? Komt dat voort uit een behoefte aan bevestiging of doe je het omdat je het zelf wilt.
Probeer anderen andersom ook om hulp te vragen. Of hulp van een ander te accepteren als je het aangeboden krijgt.

Onthoud dat je aardig kan zijn zonder overal ja op te zeggen en naar andermans pijpen te dansen. Zoals een wijze psycholoog mij ooit vertelde: “Nee tegen een ander is ja tegen jezelf.” En zo is het maar net.