Een beetje verlatingsangst is goed voor je relatie(s). Maar wat als je leven erdoor wordt beheerst? Psycholoog Judith Coenen geeft advies.
Op Instagram vroegen we waar jullie graag advies over krijgen. Deze keer beantwoordt psycholoog Judith Coenen van Indigo vragen over de symptomen van verlatingsangst. Judith: “Een beetje verlatingsangst is op zich niet problematisch. Sterker nog, het stimuleert sociaal gericht gedrag en helpt ons zo om langdurige relaties te onderhouden. Te veel kan echter problemen geven.”
Symptomen van verlatingsangst?
“Mensen met verlatingsangst hebben een sterke behoefte om anderen dichtbij te houden, uit angst voor eenzaamheid. Dit kan leiden tot onbewuste patronen, zoals:
- Angst om in de steek gelaten te worden.
- Prikkelbaarheid en boosheid, waardoor de ander juist afstand neemt.
- Aangetrokken worden tot mensen die weinig tijd hebben, omdat dit ‘vertrouwd’ voelt.
- Moeite met loslaten en een sterke behoefte aan bevestiging.
- Jaloers of bezitterig gedrag.
- Achterdocht wanneer iemand tijd voor zichzelf wil.
- Kleine dingen (zoals te laat komen) interpreteren als verlating.
- Moeite met het bespreken van gevoelens.
Dit patroon kan leiden tot een vicieuze cirkel, waarbij de angst voor verlating juist zorgt voor afstand in relaties.”
Hoe ontstaat verlatingsangst?
- Jeugd en hechting: “Uit onderzoek blijkt dat de eerste duizend dagen van een mensenleven heel bepalend zijn voor hechting. Dat is ook niet gek, want jonge kinderen zijn compleet afhankelijk van hun verzorgers. Wanneer de omgeving instabiel en onveilig is, kan dat bijdragen aan het ontwikkelen van verlatingsangst en angst om je aan anderen te binden. Zo kan het zijn dat er een instabiele band met ouders was of dat ouders veel weg waren. Maar gepest worden of moeten verhuizen kunnen ook factoren zijn, net als een overlijden of ouders die fysiek wel aanwezig waren maar emotioneel niet.”
- Afhankelijkheid: “Je bent bang om zonder iemand niet meer te kunnen functioneren, je hebt diegene écht nodig. Dit zie je bijvoorbeeld wanneer iemand juist te beschermend is opgevoed en weinig vertrouwen heeft meegekregen om op eigen benen te staan. Kortom: je kunt te veel of te weinig van iets hebben gekregen.”
“Onderzoekers zien echter ook dat sommige baby’s veel sterker reageren dan andere wanneer ze – tijdelijk – worden gescheiden van hun moeder. Dit suggereert dat sommige mensen biologisch meer aanleg hebben om verlatingsangst te ontwikkelen.”
Hoe herken je verlatingsangst?
“Om iets te kunnen doen aan verlatingsangst, is de eerste stap: herkennen en erkennen. Het kan zich bij iedereen op een andere manier uiten. Mensen die bang zijn, hebben soms de neiging om voor partners te kiezen die afstandelijk zijn of snel boos worden.
Ook kan het er juist voor zorgen dat iemand met verlatingsangst zich niet aan anderen durft te binden, om verlies te voorkomen. Dat kan zowel in partnerrelaties als bij vriendschappen, familie en collega’s voorkomen. Als een olievlek die zich over meerdere contacten verspreidt. Het kan helpen om na te gaan hoe het komt dat je last hebt van verlatingsangst, en om te erkennen dat je er gevoelig voor bent.”
Meer lezen
- Zo word je je bewust van patronen in de liefde.
- In therapie? Waarom het verhelderend werkt.
- Eerste hulp bij: omgaan met verlatingsangst, zo doe je dat volgens een psycholoog.
Fotografie Getty Images
Gepubliceerd op 27 november 2023 Laatst bewerkt 19 februari 2025
