Herken je dat? Besluit je het roer eens drastisch om te gooien in het nieuwe jaar, strand je al in week één. Met deze tips stel je realistische goede voornemens voor 2025 die je wél volhoudt.
Tekst Annemiek Leclaire Fotografie Noah Buscher/Unsplash
Gepubliceerd op 30 december 2024
Journalist Annemiek Leclaire is een paar gewoonten – waaronder chips eten en een biertje drinken als reactie op stress – beu en onderzoekt hoe ze deze gewoonten om kan wisselen voor andere routines. Leclaire: ‘Als ik spanning ervaar, zegt mijn lichaam: ‘Alcohol en vet, en snel een beetje!’
Een gewoontelus heet dat in de wetenschap. Ik heb nog mazzel dat dit mechanisme pas in werking treedt tegen het einde van de dag, en niet al om tien uur ’s ochtends.
Uit gedragsonderzoek blijkt dat we in het dagelijks leven in veertig procent van de gevallen niet handelen op basis van een beslissing maar van een routine, zo schrijft de Amerikaanse onderzoeksjournalist Charles Duhigg in zijn boek Macht der gewoonte.
Maak van goede voornemens geen toestand
Die automatismen liggen opgeslagen in het midden van je hersenpan, in weefsel ter grootte van een golfbal, ontdekten deskundigen in de jaren negentig. Het slechte nieuws is dat deze nare gewoontes altijd op de loer liggen in afwachting van de juiste signalen en beloningen.
Het goede nieuws is dat ze eigenlijk best makkelijk te veranderen zijn. Zolang je het maar rustig aan doet. ‘Je moet van die voornemens gewoon geen toestand maken,’ schrijft gedragswetenschapper BJ Fogg in zijn boek Tiny habits. ‘En vooral geen moralistisch project.’ Hoe pak je dat aan?
Zo maak je realistische goede voornemens voor 2025
Ontdek welke patronen en gewoontes je graag zou willen veranderen
Het heeft alles te maken met ingesleten routines. Alles wat we doen – wat we eten en hoeveel, hoe vaak we iets drinken, wanneer we gaan sporten – hebben we op een bepaald moment besloten en daarna werden het gewoontes. Automatismen. Onze hersenen slaan die neurologische patronen op, zodat we niet steeds hoeven na te denken als we iets doen.
Dit heet, met een heerlijk woord, chunking. Wil je iets anders doen, dan moet je dus niet als een kip zonder kop beginnen maar eerst inzicht krijgen in die gewoontes. Ze ont-le-den. Pas dan kun je ze ook veranderen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door je gewoonten eens bij te houden in een dagboek. Zo vallen patronen je veel sneller op.
Zie veranderen als een vaardigheid die je moet oefenen
“Je kunt die oude gewoontes niet simpelweg met een knopje aan- en uitzetten,” zegt lifecoach Ester Saelman. “Als volwassene heb je al een heel leven achter de rug waarin je iets op een bepaalde manier gedaan hebt. Dat verander je niet zomaar. Gewoontes zijn diepgeworteld. Door de herhaling ervan zijn het automatische reacties geworden.
Zie het als een snelweg in je hoofd. Een nieuwe gewoonte begint als landweggetje. Je brein legt nieuwe verbindingen aan, leert patronen aan. Als je die vaardigheid vaker oefent, krijgt de weg bij wijze van spreken steeds een extra laagje asfalt.”
Begin klein met je goede voornemens voor 2025
Door een nieuwe gewoonte te koppelen aan een bestaande, bijvoorbeeld. Bijvoorbeeld in de badkamer je flosdraad naast je tandenborstel leggen. Drie squats doen als de koffie pruttelt.
Essentieel hier is om heel, heel klein te beginnen, haalt Leclaire uit Tiny habits. Je begint met het flossen van één tand. Met één squat. Die ene keer is namelijk haalbaar, en het gevoel van succes is de beloning die we zoeken. Doe je te veel tegelijk, dan houd je het vaak niet vol, stort het voornemen in elkaar en ontstaat er schaamte.
