Wat als een vriendschap over en uit is? Journalist Catelijne Elzes sprak erover met Raounak Khaddari, die net als zij vriendschapsverdriet had.
Journalist Raounak Khaddari heeft zo’n vier jaar lang met vriendschapsverdriet (zo noemt ze het) rondgelopen, nadat ze nota bene zelf de vriendschap had opgezegd. Ze zegt dat de scherpe kanten er pas van af gingen toen ze zich helemaal in het onderwerp onderdompelde voor haar boek Even goede vrienden, en daarnaast in therapie ging.
Khaddari: “Dankzij de interviews die ik deed voor het boek ontdekte ik dat vriendschapsverdriet helemaal niet gek is. Alleen wordt het vaak niet erkend, omdat er nog niet zo veel over bekend is. Of je de relatie nou zelf beëindigt of die ander: vriendschap is een vorm van liefde. Iets wat mooi was, is nu voorbij.
Daar komen veel gevoelens bij kijken. Verdriet omdat je samen geen mooie herinneringen meer gaat maken, schuld, woede, dankbaarheid, schaamte. Ik vind dat we meer over die emoties moeten praten. Vanwege mijn schuldgevoel heb ik de pijn in eerste instantie niet met anderen gedeeld. Ik ben een slecht persoon, dacht ik, en dan ga ik ook nog uithuilen bij anderen.”
It takes two
Dat gevoel van schaamte, van niet voldoen, komt me bekend voor. Mijn onhandigheid (Catelijne werd na 33 jaar vriendschap aan de kant gezet door een goede vriendin, red.) is in mijn hoofd inmiddels uitgegroeid tot het gevoel iets heel slechts te hebben gedaan, waardoor ik de vriendschap om zeep heb geholpen.
“Waarschijnlijk kom je er daardoor niet mee verder,” oppert relatietherapeut Joey Steur. “Je bent jezelf aan het blamen en shamen, terwijl je juist gebaat zou zijn bij verzachting. Je hebt er alles aan gedaan om nog in gesprek gaan, maar it takes two. Als je jezelf steeds verwijten maakt, doe je jezelf tekort. Ik kan me niet voorstellen dat één incident een eind heeft gemaakt aan 33 jaar vriendschap. In de praktijk zie ik vaak dat er aan beide kanten sprake is van een opeenstapeling van kleine, onuitgesproken incidenten. En dan is op een zeker moment de maat vol bij een van de partijen.” Steur noemt dat de ‘vermijdersdynamiek’.
De Amerikaanse psycholoog Marisa Franco signaleert iets vergelijkbaars in de podcast 5 Things To Remember When A Friendship Ends: “Mensen beëindigen de vriendschap voordat ze het probleem überhaupt aanpakken. Hadden ze wel ingegrepen, dan was de relatie misschien nog te redden geweest.” Steur vindt het jammer als mensen dat nalaten. “Juist door het uitspreken van dingen die moeilijk voor je zijn, kun je een relatie nog verder verdiepen. Doe je dat niet, dan is het risico groot dat je uit elkaar groeit.”
Die vermijdersdynamiek herken ik eerlijk gezegd wel, net als Khaddari. Ze schrijft dat ze confrontaties vaak uit de weg ging, waardoor vriendschapsbanden steeds zwakker werden. Ruzie is niet erg, leert ze van haar relatietherapeut. Geen ruzie is misschien erger.
Meer lezen
- Catelijne over vriendschapsverdriet: ‘rouwen doe je niet alleen als iemand doodgaat’.
- Wat doe je als het tijd is om een vriendschap te beëindigen?
- Nieuwe vrienden maken via een app, werkt dat?
Tekst Catelijne Elzes Illustratie Luiza Holub
Gepubliceerd op 14 november 2023
