Een positief of negatief zelfbeeld is een belangrijk onderdeel van hoe je in je vel zit. Maar het beeld dat we van onszelf hebben, is lang niet altijd zo accuraat als we denken.
Hoe je naar jezelf kijkt, bepaalt voor een groot deel hoe je je gedraagt, tegen jezelf praat en ook hoe je met anderen omgaat. Wat als je negatief over jezelf denkt?
Wat is een negatief zelfbeeld?
Je zelfbeeld is het beeld dat je van jezelf hebt, zowel intern als extern. Cleveland Clinic beschrijft het ook wel als je interne woordenboek waarmee je jouw karakter beschrijft, zoals slim, aardig, egoïstisch, getalenteerd en mooi. Deze lijst aan kenmerken vormt een beeld van jouw sterke en zwakke punten, of wel: jouw zelfbeeld.
Dit beeld dat je van jezelf hebt, is dynamisch en veranderlijk. Je bouwt er gedurende je hele leven aan en het is niet in steen gebeiteld. Net zoals je zelf verandert, verandert ook het beeld dat je van jezelf hebt. En daar heb je dus ook invloed op, lezen we op PositivePsychology.
Het belang van een positief zelfbeeld
Als je een vertekend zelfbeeld heb, heb je een beeld van jezelf dat niet overeenkomt met de werkelijkheid. Je ziet karaktereigenschappen van jezelf positiever of juist negatiever dan ze in het echt zijn.
Als je negatief over jezelf denkt, heeft dat effect op hoe je je voelt en hoe je je gedraagt. Het hebben van een positief beeld van jezelf is dan ook belangrijk om lekker in je vel te zitten.
Zelfvertrouwen en zelfbeeld
Je zelfbeeld heeft veel te maken met jouw zelfvertrouwen, maar ze zijn niet hetzelfde. Zelfvertrouwen is het gevoel van respect voor jezelf en heeft betrekking op hoe positief (of negatief) je over jezelf denkt. Een negatief zelfbeeld heeft effect op jouw zelfvertrouwen en beïnvloedt voor een groot deel hoe je je voelt.
Zelfbeeld en externe goedkeuring
Eigenwaarde is het gevoel dat je er mag zijn, geliefd bent en ruimte in mag nemen, vertelt klinisch psycholoog Adia Gooden in haar TED Talk. Maar veel mensen halen hun gevoel van eigenwaarde uit de mening en waardering van anderen.
We baseren ons zelfbeeld op hoe anderen ons zien en bepalen hoe waardevol we zijn door de dingen die we doen of hebben. Gooden: “Onze eigenwaarde is verbonden aan wat we bezitten of bereiken.” Zo blijkt uit onderzoek dat zeven op de tien vrouwen zich depressiever en bozer voelt na het zien van foto’s van modellen.
Een nieuwe blik op jezelf
Van sommige dingen had je misschien bedacht dat je ze zou worden: een gangmaker, wereldreiziger of een goede spreker. Maar je komt erachter: ik ben dat niet. Dat geeft niks, denkt journalist Peggy van der Lee, het kan juist het begin van iets nieuws zijn.
Afscheid nemen van de dingen die je dacht of hoopte te zijn, is volgens psychotherapeut Riekje Boswijk een onderwerp waar we allemaal mee te maken krijgen.
Meer zelfcompassie ontwikkelen
Volgens PositivePsychology kun je verschillende dingen doen om een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Het platform maakte een gids voor meer zelfcompassie die je gratis kunt downloaden. Wat daarnaast nog meer helpt om aan een positief zelfbeeld te werken? Een paar tips:
- Het voelen en uiten van dankbaarheid maakt je gelukkiger en positiever. Dit is hoe dankbaarheid werkt (en zo profiteer je ervan).
- Juist wie niet lekker in z’n vel zit, is geneigd zich te focussen op wat niet goed gaat. Maar dat werkt vaak averechts. Leer lief zijn voor jezelf met positieve psychologie.
- Soms vullen niet-helpende, beperkende overtuigingen automatisch ons hoofd. Zo zorg je ervoor dat deze gedachten minder invloed hebben op je zelfvertrouwen.
- Geen wondermiddel, wel een klein selfcare-moment dat nuttig kan zijn op mentaal vlak. Een 2-minuten oefening van de psych.
- Authentiek zijn betekent dat je handelt naar hoe je je voelt op een manier die bij jou past. Die jouw ware zelf laat zien in plaats van een versie die is aangepast op een ander persoon of groep. Hoe blijf je dicht bij jezelf?
Tekst Lisanne van Marrewijk Fotografie Anna Malgina/Stocksy Illustratie Hadas Hayun
Gepubliceerd op 25 juli 2023
