Moeite met oude geloofsovertuigingen loslaten? Wilbert ging ervoor in therapie en nam dit mee

Het geloof waarmee je bent opgegroeid (gedeeltelijk) loslaten – en daarmee de bijbehorende normen en waarden – kan een grote impact hebben. Wilbert (38) ging ervoor in therapie nadat hij in een depressie belandde.

“Als je zoals ik christelijk bent opgevoed en je ontwikkelt later in je leven psychische klachten, wijten mensen dat al snel aan dat protestants-christelijke voorland. Logisch dat je in een depressie bent beland, wordt er gedacht – met al dat schuldgevoel over zonden dat je in je jeugd is aangepraat. Mensen gaan er dan aan voorbij dat er in die opvoeding óók veel betekenis is toegekend aan mooie, belangrijke zaken. Aan solidair zijn bijvoorbeeld, en verantwoordelijkheid nemen voor wat er in de wereld niet goed gaat. Waarden waar ik enorm van profiteer, en die ik nog steeds belangrijk vind.”

Depressief op het platteland

“Ik woonde, toen ik mijn eerste depressie doormaakte, alleen op het Groningse platteland. Het was er koud en grijs, het waaide er loeihard en op een dag lukte het me simpelweg niet meer om uit bed te komen. Ik voelde me – zonder dat ik echt begreep waarom – diep bedrukt. Ik zag geen perspectief meer.

Als ik al de moed had om naar buiten te gaan, fantaseerde ik erover om van hoge dingen af te springen. Ik dacht steeds meer over mijn eigen uitvaart na en raakte in stevige ruzies met vrienden verstrikt. Verder herinner ik me van die eerste depressie vooral een eindeloze leegte. Er was één vriend met wie ik in die periode sprak over wat ik ervaarde, en over mijn fantasieën over de dood. Die spoorde me aan om naar de huisarts te gaan.”

‘Het kan altijd beter’

“Ja, er is me veel goeds bijgebracht dankzij mijn protestants-christelijke opvoeding, maar er is ook een centrale gedachte binnen het geloof die niet gezond voor me is geweest. En dat is de suggestie dat je misschien enorm je best kunt doen, maar dat het ook altijd wel wat beter kan. Daar moest ik vanaf en dat deed ik in therapie. Mijn depressie kwam niet uit de lucht vallen: in de aanloop ernaartoe had ik me over de kop gewerkt met verschillende ­projecten tegelijk.

Ik beheerde een oud landhuis in Groningen waar kunst, koken en bewoners met elkaar werden verbonden. Ook werkte aan Omapost – een app waarmee je kaartjes naar je oma of iemand anders kunt sturen, en waarmee ik vereenzaming tegen wilde gaan. Daarbij ontwikkelde ik ook een voedselbox met lokale producten en vond ook nog dat ik daar niet te veel mee mocht verdienen.”

Nooit helemaal volmaakt

“Als klein kind had ik elke dag voor het slapengaan gebeden voor een nieuw hartje – want volgens de Bijbel moest je overdag hard werken, en dan ’s avonds erkennen dat je het desondanks niet volmaakt gedaan had. Mijn hele jeugd zong ik als afsluiting van de dag: ‘’t Boze dat ik heb gedaan, zie het Heere toch niet aan. Schoon mijn zonden vele zijn, maak om Jezus’ wil mij rein.’ Dus leerde ik dat ik eindeloos moest rennen om het goed te doen: voor mijn familie, op school en voor de maatschappij. Maar alsnog moest je dan maar hopen op genade.

Het fundament van religie bestaat uit stellige overtuigingen. Er is een grote focus op het denken en het lichaam is iets wat je maar beter kunt beteugelen. Dankzij therapie kon ik inzien dat die aspecten van mijn gelovige opvoeding me waren gaan tegenwerken. Ik kon de grenzen van een vollediger ‘zelf’ verkennen. Van iemand die hard werkt maar ook genoeg is, en die in verbinding staat met zijn lichaam.”

Niet in de hemel komen?

“Hoewel ik afscheid genomen heb van de traditionele manier van het geloof beleven, zie ik de invloed van mijn opvoeding nog graag terug in wat ik doe. Het Groningse pension Wongema, waar ik herbergier ben, is een plek waar veel verschillende mensen samenkomen en waar je thuiskomt – net als in een kerk. En in mijn podcast De linkse mannen lossen het op kan ik heerlijk oreren als een predikant. In therapie leerde ik dat rigiditeit bij religie kan horen, maar ik ben daarmee niet blind geworden voor hoe je het geloof toch als bron van schoonheid en solidariteit kunt blijven inzetten. En dan niet om in de hemel te komen, maar gewoon: om iets goeds te doen.”

Meer lezen

• 7x wat je niet wilt horen als je depressief bent.
• Ilse ging in therapie voor liefdesverdriet: ‘We creëerden razendsnel een gedeelde wereld’.
• Elin ging in therapie: ‘Achter onze voordeur was er altijd ruzie’.

Fotografie Gary Meulemans/Unsplash
Gepubliceerd op 16 april 2025