Er zijn nogal wat verwachtingen in onze maatschappij. Of van je ouders, vrienden en familie. Hoe ontdek je wat je zelf wilt, zonder al die ‘zo hoort het’-gedachten van anderen mee te nemen in je beslissing?
Tekst Bente van de Wouw Bron Vox Fotografie Mathilde Langevin/Unsplash
Gepubliceerd op 4 oktober 2022 Laatst bewerkt op 1 oktober 2024
School, studie, werken, trouwen, kids en misschien nog een hond of kat. Even kort door de bocht, maar dit inmiddels uitgesleten traditionele pad wordt nog altijd massaal bewandeld. Niks mis mee, als het je eigen keuze is en het je gelukkig maakt. Maar de geplaveide weg is niet voor iedereen de juiste route.
Misschien wil je wel helemaal geen kinderen, heb je liever een open relatie of vind je stijgen op de carrièreladder niet zo belangrijk. Van het pad afwijken en je eigen weg vinden, is echter niet zo makkelijk als het lijkt. Verwachtingen van de mensen om je heen en de idealen van nu kunnen nogal eens in de weg zitten. Zo erg, dat je soms zelf niet meer weet wat je nou eigenlijk wilt.
Het is niet gek
Hoe kom je erachter dat datgene wat jou motiveert, niet door anderen wordt bepaald maar door jezelf? Het begint bij acceptatie. Want het is helemaal niet zo gek dat je je soms laat leiden door wat anderen van je verwachten.
Volgens Daryl van Tongeren, een Amerikaanse professor in de psychologie, passen we ons gedrag aan aan de mensen om ons heen. In een artikel voor Vox vertelt hij: “Vaak doen we wat andere mensen doen omdat we erbij willen horen. We willen geaccepteerd worden. We willen leuk gevonden worden.”
Dat ons gedrag dus niet vreemd is, lucht alvast op. Van Tongeren legt uit dat we vaak niet stilstaan bij wat we écht willen, omdat we op automatische piloot de ‘zo hoort het’-boxen aftikken. “Als het leven vol shoulds zit, blijft er weinig ruimte over voor eigen invulling. […] En vaak ook missen we een rolmodel voor een andere manier van leven.”
Vaak ga je pas nadenken over je opties, als je op wat voor manier dan ook – door eigen initiatief of bijvoorbeeld ziekte – afwijkt van het begaande pad. Als je start met reflecteren, hoe kom je er dan achter wat jij wilt en niet wat je hoort te willen?
Zo ontdek je wat jíj́ wilt
- Het begint bij intrinsieke motivatie: motivatie van binnenuit. Als je iets doet wat je echt leuk vindt, kun je een authentiek leven leiden wat bij jou past. Door de verwachtingen van buitenaf (extrinsieke motivatie) is het soms moeilijk om te achterhalen hoe dat leven eruitziet.
- Volgens Jeremy Nicholson, gedragspsycholoog, kun je achter je intrinsieke motivatie komen door goed naar je gevoel te luisteren bij bepaalde mijlpalen. Hij zegt in hetzelfde artikel: “Ren je weg van iets of ren je er juist naartoe?” Een voorbeeld: als je denkt aan trouwen, voel je dan blijdschap en opwinding, of angst en paniek?
- Vraag jezelf ook af waarom je bepaalde dingen nastreeft. Wil je stijgen op de bedrijfsladder omdat het aanzien geeft (extrinsieke motivatie) of omdat je een passie hebt voor het werk dat je doet (intrinsieke motivatie). Doe je een bepaalde studie omdat je je ouders daarmee trots maakt (extrinsiek) of omdat je eigen interesses daarop aansluiten (intrinsiek)?
- “Als je dat voor jezelf bepaald hebt, herinner jezelf er dan aan dat je eigenwaarde niet bepaald wordt door de goedkeuring en acceptatie van anderen,” zegt therapeut Natasha Sharma in het artikel in Vox. “Vraag jezelf niet af: wat wil ik uit het leven halen? Deze vraag trekt opnieuw extrinsieke motivatie aan. Vraag jezelf in plaats daarvan af: wat vind ik leuk om te doen in het leven?”
- Omdat we als mens nooit af zijn en onze interesses kunnen veranderen, is deze vraag niet altijd makkelijk te beantwoorden en moet je vooral ook dingen uitproberen.
- Om het eenvoudiger voor jezelf te maken, kun je je volgens therapeut Mercedes Coffman afvragen wat je enthousiasmeert in het leven. Coffman: “Als je op een onbewoond eiland zou leven waar je op niemand indruk hoefde te maken, wat zou je dan graag willen doen? Wat zijn je aangeboren passies en kwaliteiten? Wat maakt je blij?”
