Gedachten over het verleden loslaten? Dit tipt een psycholoog

We weten wel dat we er niets mee opschieten om te blijven hangen in iets wat al is gebeurd, maar toch doen we het. Al dan niet onbewust. Je kunt leren om die gedachten te laten waar ze horen: in het verleden.

Er is een mooi boeddhistisch gezegde dat de vinger op de zere plek legt: laat het verdriet uit het verleden en de angst voor de toekomst het geluk van het huidige moment niet verpesten. Je gedachten over eerdere gebeurtenissen, klein of groot, beïnvloeden hoe je je voelt in het nu.

Gedachten over het verleden

Dat kan positief zijn, zoals een nummer op de radio dat je ineens terugbrengt naar een geweldige zomer van jaren geleden. Maar we piekeren ook al te graag over dingen die beter, handiger of aardiger hadden gekund. ‘Ik had niet zo tegen hem uit moeten vallen vorige week, waarom kon ik m’n geduld niet bewaren? of ‘waarom heb ik niet direct gezegd waar het op stond?’

Deze piekergedachten maken het lastig om te genieten van het huidige moment en om nieuwe, fijnere herinneringen op te doen. Je kunt die oude gedachten zien als de vuile vaat in je keuken, oppert cognitief neurowetenschapper Jarrod Lewis-Peacock in Well+Good.

“Er is niks met die vieze vaat, zolang je het afwast en weer netjes opbergt. Zo staat het niet in de weg en zet je de volgende dag weer moeiteloos een heerlijke maaltijd op tafel. Als je het afwast en opruimt, kun je het later weer gebruiken.” Met je gedachten werkt het eigenlijk net zo. Door ze af te wassen, creëer je een soort mentale schone lei.

Verleden loslaten

Dat klinkt toch lekker, een opgeruimd hoofd. Een van de dingen waar je mee kunt beginnen is het nemen van psychologische afstand van die gedachten, zegt klinisch psycholoog Alice Boyes in Harvard Business Review. Dit zijn haar tips:

1. Neem afstand van de gedachten

Je creëert psychologische afstand door de manier waarop je tegen jezelf praat te veranderen. Label de dingen die je voor waar aanneemt als dat wat ze zijn: gedachten of gevoelens. Verander bijvoorbeeld de gedachte ‘ik heb dat echt verkeerd aangepakt’ naar ‘ik denk dat ik dat verkeerd heb aangepakt’. Of nog luchtiger: ‘Kijk, daar gaan m’n piekergedachten weer die me proberen wijs te maken dat ik het verkeerd heb gedaan.’

Besef ook dat de dingen in je hoofd vaak groter zijn dan in het echt. Pieker je veel over wat anderen van je vinden? Realiseer je dan dat mensen vaak meer met zichzelf bezig zijn dan met de manier waarop jij je hebt gedragen of wat je hebt gezegd.

2. Denk aan de oplossing

De volgende tip die Boyes geeft is het shiften naar de oplossing. In de meeste gevallen leiden onze piekergedachten nergens naartoe. Sterker nog: ze leiden ons juist af van een mogelijke oplossing.

Zo blijkt uit onderzoek dat piekerende vrouwen een maand later naar de huisarts gaan met een bultje in hun borst dan vrouwen die niet geneigd zijn te piekeren. Piekerende mensen blijven dus langer hangen in de gebeurtenis zelf, waardoor een oplossing uitblijft. Niet-piekeraars zetten de zorgen om in actie.

Merk je dat je aan het piekeren slaat? Breek de piekerspiraal en vraag jezelf af: wat is de eerste stap die ik nu kan nemen richting een mogelijke oplossing? Neem die stap, ook als die niet perfect is. Dat zal je immers nooit weten.

3. Leid jezelf af

Het klinkt zo simpel, en eigenlijk is dat het ook. Door aan iets anders te denken of iets anders te doen, doorbreek en verlicht je de gedachtenspiraal, blijkt ook uit Amerikaans onderzoek. Doe iets waar je je volledige gedachten bij nodig hebt, zoals het oplossen van een sudoku of het doen van je administratie, stelt de psycholoog voor.

Het verleden is een leerschool

Wees je ervan bewust dat de negatieve gedachten die je hebt er in eerste instantie zijn om je te beschermen, ze zijn menselijk. Probeer er vervolgens afstand van te nemen en je focus te verleggen naar de oplossing. Zie de dingen die je liever anders had gedaan dan ook als een levensles, want het verleden is een plek om van te leren, niet om in te wonen.