Emotioneel onbereikbaar? Zo herken je het bij een ander en jezelf + tips

Wat als je steeds valt op emotioneel onbereikbare types? Experts vertellen hoe je dit patroon doorbreekt.

De verkeerde veroveren

Hoe kan het toch dat je juist die spanningszoeker die uit is op een avontuurtje of die workaholic die geen tijd voor je heeft, wilt veroveren? “Emotioneel onbereikbare mensen lijken doorgaans zelfverzekerd en koel,” zegt de Amerikaanse klinisch psycholoog Ronald J. Federick. “Maar meestal gaat er angst onder hun harnas schuil – de angst om zich te verbinden met een ander. Dat jij diegene heel aantrekkelijk vindt, zegt misschien meer over jouw achtergrond. ” Volgens Frederick vallen met name mensen die als kind voor de liefde moesten vechten, voor emotioneel onbeschikbare partners. “In je jeugd ontstond misschien wel het idee dat je liefde niet zomaar kreeg, maar moest verdienen. Die overtuigingen nam je mee in je volwassen leven. Als je keer op keer op onbereikbare personen verliefd wordt, denk je vaak onbewust: als ik zo iemand kan overtuigen, ben ik heel wat waard.”

Goed genoeg

Volgens de Vlaamse psycholoog, seksuoloog en relatietherapeut Rika Ponnet vinden personen die op afstandelijke types vallen, mensen die wél beschikbaar zijn saai of makkelijk. “Je kunt leren om daar helder naar te kijken door eerst je persoonlijke overtuiging te herdefiniëren. Vervang het zinnetje ‘ik moet hard werken voor de liefde’ bijvoorbeeld door ‘ik ben goed genoeg zoals ik ben’. Het gaat er dus om te leren geloven dat jij de liefde waard bent. Als je daarin slaagt, zegt Ponnet, verdwijnt vaak de behoefte aan kandidaten die onbeschikbaar zijn.

Vanaf de kindertijd

In gesprekken over de liefde valt de term ‘emotioneel onbereikbaar’ al snel, zodra een date gemixte signalen afgeeft. Maar is het wel terecht om diegene meteen in dat hokje te stoppen? Volgens Frederick herken je iemand die emotioneel onbeschikbaar is aan niet-consistent gedrag, vage communicatie en zich terugtrekken als de relatie serieus dreigt te worden. “Meestal merk je het al tijdens de eerste dates. Iemand komt wat afstandelijk en afwezig over, en blokkeert zodra een gesprek persoonlijk wordt of dieper gaat. Alsof er een muur om diegene heen staat die je niet zomaar afbreekt.” Juist die muur maakt het lastig om verder te komen met iemand. Je leert elkaar niet echt kennen. Daar komt bij dat de oorzaak van emotionele onbeschikbaarheid vaak diep is geworteld, vanaf de vroegste kindertijd. Kortom: dat gedrag is geen bewuste keuze, diegene is gewoon zo ‘bedraad’, zoals Frederick dat noemt.

Een wij-probleem

Volgens Ponnet is het belangrijk om het begrip niet te demoniseren. “Als relatietherapeut zie ik heel veel stellen waarbij de een zich ongezien en eenzaam voelt in de relatie. Diegene wil vaak meer nabijheid, terwijl de ander emotioneel geremder is. Dan wordt al snel gesuggereerd dat een partner emotioneel onbeschikbaar is en dus zogenaamd het probleem. Terwijl ik liever naar de relatiedynamiek kijk. Het is een wij-probleem, iets wat tussen twee mensen tot stand komt.” Het is belangrijk om open te communiceren, waardoor je stap voor stap dichter bij elkaar kunt komen. Juist omdat emotionele onbeschikbaarheid vaak teruggaat naar vroege hechtingspatronen, lukt dat niet van vandaag op morgen. Maar het goede nieuws is: volgens de experts is het zeker niet onmogelijk.

Van je hoofd naar je lichaam

Federick raadt aan om dagelijks een paar keer stil te staan en je af te vragen: hoe voel ik me eigenlijk? Wat gaat er door me heen? “Of je je nu ergert aan de lange rij bij de supermarkt of wordt afgesneden door een fietser, doe een kleine bodyscan en observeer wat er in je lichaam gebeurt. Emoties uiten zich lichamelijk, je voelt bijvoorbeeld druk op je borst of je ademt hoger. Ga in plaats van naar je hoofd naar je lichaam.” Door dat dagelijks even te doen, zul je merken dat je steeds wat meer emotioneel aanwezig bent – naar jezelf en naar anderen. Het valt dus te oefenen, beschikbaar zijn. En dat is troostrijk, niet alleen voor de emotioneel onbeschikbaren zelf, maar ook voor degene die op hen vallen.