Wat zijn jouw verlangens en welke verlangens heb je omdat anderen ze hebben? Dat onderscheid is soms lastig, vindt ook Flow’s Lisanne. Zo kun je toch je eigen keuzes maken.
Die roadtrip met een camper maken? Wil ik. M’n eigen bedrijf starten? Wil ik. De halve marathon rennen? Let’s give it a shot. Vanavond naar dat feestje? Ja, graag. Vanavond een filmpje op de bank? Ook lekker. Er is zoveel mogelijk in dit leven en iedereen lijkt daar de vruchten van te plukken, terwijl alle opties mij juist lijken te verlammen.
Waarom beïnvloeden anderen ons?
De manieren waarop anderen jouw keuzes, mening en gedrag beïnvloeden, worden al jaren door psychologen bestudeerd. Dat is één van de eerste dingen die ik lees als ik het onderwerp googel. Ik ben dus niet de enige die hier moeite mee heeft, besef ik. En dat verzacht stiekem direct.
Sociale invloed, wordt het ook wel genoemd, de manier waarop je jouw ideeën of acties verandert om te voldoen aan andermans ideeën of verwachtingen (of de verwachtingen die jij denkt dat anderen hebben). En dat ervaren we allemaal.
Omdat we loyale en sociale wezens zijn
Iedereen wordt namelijk beïnvloed, bewust of onbewust. Dat begint al in je familie, als je keuzes maakt en dingen doet op basis van gedragspatronen van ouders, verzorgers, broers of zussen, legt ontwikkelingspsycholoog en systeemtherapeut Steven Pont uit in de aflevering ‘Familie’ van De Podcast Psycholoog. Dat doe je door de loyaliteit die je voelt ten opzichte van je familie.
Ook richting anderen zijn we loyaal. We zijn sociale dieren en, evolutionair gezien, vergroot bij de groep horen simpelweg onze kans om te overleven. Dat je jouw acties en overtuigingen baseert op dat wat een ander doet of vindt, is dus eigenlijk een overlevingsmechanisme.
Dat kan zowel positief als negatief uitpakken en zit in zowel kleine als grote dingen, schrijft journalist William Park op BBC. Misschien een stom voorbeeld, maar uit onderzoek blijkt al dat we meer eten als we ons omringen met mensen die veel eten.
Omdat het makkelijk is
Een andere reden waarom we ons steeds aanpassen aan anderen, is om ons een weg te banen door de complexe wereld waarin we leven, beredeneert psycholoog Rob Henderson. Puur gemak dus. Iets wat bij anderen populair is, zal wel goed zijn. En zo is een keuze makkelijk gemaakt.
Eigen keuzes maken
Als je weet waarom je je soms laat leiden door anderen, kun je makkelijker accepteren dat het gebeurt. Als ik voor mezelf spreek, in ieder geval. Het ís ook gewoon belangrijk om aansluiting te hebben met de groep. En het ís soms ook gewoon lekker makkelijk om een keuze te maken puur en alleen omdat het een ander goed beviel.
Een beetje meedeinen op andermans water is dus best oké, ontdek ik, mits je op dat water je eigen koers aanhoudt. Want in grote lijnen weten wat je wilt, is belangrijk. En geeft ook rust. Of dat nu het najagen van een doel is of het nastreven van je waarden.
“Zolang je weet waar je heen wilt, hoef je minder over je keuzes na te denken en maak je gemakkelijker authentieke keuzes”, vertelt psycholoog Evelyne Meens. En dan kun je je onderweg best ‘ns laten leiden door een ander. Sterker nog: dat gebeurt onbewust toch wel.
Lees meer
- Leun je (te) vaak op de mening van anderen? Hoe waardigheid hierbij helpt.
- Hoe ga je om met een vertekend zelfbeeld?
- Hoe volg je je onderbuikgevoel (oftewel je ’tweede brein’)?
Tekst Lisanne van Marrewijk Fotografie Getty Images Illustratie Hadas Hayun
Gepubliceerd op 5 september 2023
