Dit is waarom een compliment ons zo goed doet

Soms heb je het even nodig of voel je dat een ander het kan gebruiken: een compliment waarmee je er weer tegenaan kunt. Psychologen ontdekten waarom we hier zo van opbloeien.

Uit onderzoek blijkt dat complimenten meer betekenen dan we misschien verwachten. Stephanie Harrison van de organisatie The New Happy denkt dat we de kracht ervan onderschatten: “Het is belangrijk voor mensen om te weten dat ze iets goed doen of iets positiefs bijdragen, of dat je ze gewoon ziet en erkent in hun bestaan. Denk even terug aan hoe jij je voelde op de momenten dat je die complimenten kreeg. Stel het je echt weer voor: haal het warme gevoel naar het nu. En jij kunt dat voor een ander doen, al in je volgende interactie.”

Een raam open

Hoogleraar sociologie Beate Volker vergelijkt een compliment graag met een cadeautje. Iets onverwachts, iets wat niet had gehoeven maar waar je erg blij van wordt. “Het is een fijne blijk van waardering waar we zelfvertrouwen van krijgen,” zegt ze. “Maar er gaat ook een raam open, iets komt in een andere context. Stel, je bent met iemand samen aan het werk en je collega zegt: ‘Hé, je hebt zulke leuke schoenen aan!’ Die opmerking valt even buiten het normale script, waardoor je een andere, persoonlijker sfeer creëert.”

Het luistert nauw

Uiteraard is het belangrijk dat een compliment gemeend is. De ander heeft het snel door als een opmerking te nonchalant gemaakt wordt. En je kunt de plank ook goed misslaan: door iemand te complimenteren met iets wat diegene juist als een zwakte ziet, of iets wat veel te vanzelfsprekend is. “Een compliment uitdelen luistert inderdaad nauw,” zegt Völker. “We krijgen ’m soms pas kloppend als we elkaar een beetje kennen en de ander begrijpen.” Aan het geven van een diepgaander compliment moet dus wel iets voorafgaan. Het kijken naar elkaar, het zien van elkaar. “Als de ander zich door jouw compliment niet gezien voelt, schep je juist afstand. Die denkt dan: ja ja, deze persoon heeft geen idee wie ik echt ben. Bij een compliment dat goed gelukt is, voel je juist de herkenning. Je voelt je gezien, begrepen. Dat maakt het zo bijzonder.”

Volgens Stephanie Harrison is het belangrijk om goed te kijken naar twee dingen: waar licht iemand nou helemaal van op en waar is iemand goed in? “Zie je de ander stralen als hij of zij voor iemand opkomt, iets nieuws aan het bouwen is of in een leidersrol zit? Vervolgens kun je iets zeggen als: ‘Ik kan zien dat je hier enthousiast over bent. Heb je er weleens over nagedacht om er meer mee te doen?’

Vieren wat goed gaat

Complimenten kunnen daarmee een tegenwicht bieden aan alle boodschappen die we dagelijks ontvangen over dat alles nog niet goed genoeg is. Zelfhulpboeken, evaluatiegesprekken cursussen, targets: we willen alsmaar beter worden en onszelf en anderen verbeteren. Op zich mooi, dat we overal zo veel nog-te-realiseren potentie in zien. Maar waar dient die betere wereld, die optimale versie van jezelf toe als we niet ook vieren wat goed gaat? Harrison: “Door één minuut de tijd te nemen om iemand ergens mee te complimenteren, kunnen we het verloop van zijn of haar dag beïnvloeden, en soms zelfs van z’n leven. Wat voor iemand anders een spontane reactie was, draag jij jaren met je mee als een soort schat.’

Lees het hele artikel van Roos van Hennekeler in Flow 6-2023, nu te bestellen via Tijdschriftnu.nl/flow.