De schoonheid van herhaling

Nieuw lijkt heilig in onze samenleving. Maar juist in het vertrouwde schuilt troost, rust en verdieping, ontdekte journalist Annemiek Leclaire.

Herhaling beschermt dus tegen keuzestress en houdt daarmee je hoofd vrij voor iets wat hoogstwaarschijnlijk bevredigender is. Ik vind het soms erg fijn om geen keuzes te hoeven maken. Als mijn kinderen bij hun vader zijn, eet ik bijvoorbeeld ’s avonds een week lang min of meer hetzelfde. Ik heb een map vol recepten met lekker eten voor in je eentje en een lijst met inspirerende nieuwe kookboeken, zoals Solo – A modern cookbook for a party of one, maar daar ga ik niet aan beginnen. In plaats daarvan gebruik ik de tijd aan het eind van de dag voor mijn yoga- en sportlessen.

Zo conservatief koos ik ook altijd mijn vakantieadressen uit. Het is fantastisch om iets nieuws te ontdekken, maar als we wilden uitrusten gingen we naar dezelfde plekken. Texel dus, of een Zuid-Franse caravan met de naam De Abrikoos, waarvan het balkonnetje uitzicht bood op een prachtig dal met fruitbomen en witte paardjes. Brood halen, zwemmen, lezen in de schaduw: alles voltrok zich daar volgens een vaste routine.

Die vertrouwde bestemmingen bespaarden me niet alleen een uitgebreide online zoektocht naar plaatsen, accommodaties en vervoer, ik stond ook niet voor de opgave om alles nog te moeten ontdekken als ik moe en gestrest was. Ik heb gemerkt dat ik pas echt ontspan als ik me kan overgeven aan herhaling. Als ik wakker word en weet: daar is de bakker, daar is de groenteboer, daar drink ik koffie.

Lees ook: Gijs van der Sanden over rouw: ‘Afval verwerk je, verlies niet’

Als je niet meer hoeft na te denken over de structuur van je dagen, ontstaat er ruimte voor iets anders. Daarom hebben zo veel schrijvers en kunstenaars vaste rituelen. Charles Dickens bijvoorbeeld, hij schreef van negen uur ’s ochtends tot twee uur ’s middags, ging dan vijftien à twintig kilometer wandelen, en zat ’s avonds te lezen.

“Door dit soort vaste rituelen ontstaat er rust, cadans, verveling,” zegt de Vlaamse cultuurfilosoof Kris Pint, “waardoor er iets tevoorschijn kan komen. Of, zoals Walter Benjamin het verwoordt in De verteller: ‘De verveling is de vogel van de droom, die het ei van de ervaring uitbroedt. Het ritselen in het gebladerte verjaagt hem.’”