De 12 stadia van een burn-out #12: ‘Ik ben dankbaar voor mijn burn-out’ (slot)

Toen journalist Mirjam Rosema-Verhulst uit haar burn-out was gekrabbeld – waar ze tot haar grote verbazing in 2016 in was beland – viel haar op dat opgebrande mensen min of meer door dezelfde fases gaan.

Toen ze een vriendin keihard op een burn-out zag afstevenen, maar die daar niets over wilde horen, werd het zaadje voor deze columnserie gepland. Ze herkende zichzelf in haar afglijdende en later opkrabbelende vriendin. Maar ook in al die andere mensen die ze erover sprak. Mirjam gaf haar eigen burn-out na twee jaar een plekje door er twaalf Burn-out clichés voor Stressed out over te schrijven.

Omdat het onderwerp helaas nog steeds actueel is, delen we om de week een deel. Deze week deel 12 en het slot: Ik ben dankbaar voor mijn burn-out. Mirjam had destijds nog haar eigen textiellabel Toffe Stoffen.

Sprong in de tijd… oktober 2018

Ik lig met mijn ogen dicht op m’n rechterzij op een matje. Het ochtendzonnetje schijnt op ons neer in het zaaltje in een prachtige villa op Corfu. “Bedenk iets waar je dankbaar voor bent,” zegt de docent terwijl wij daar liggen na de eerste meditatie- en yogales tijdens deze vakantie. Het is twee jaar en drie maanden geleden dat ik van de spreekwoordelijke sneltrein af viel. Die trein kwam na een periode van defecten – eerst hortend en stotend, maar daarna met een klap tot stilstand: wisselstoring, een defecte bovenleiding en oververhitte elektromotor.

Het is dus al ruim twee jaar geleden dat ik dagen in bed naar het peertje aan het plafond lag te staren. Dat mijn gedachten als een versnelde film over mijn netvlies flitsten. Dat ik meerdere malen per week met verhoogde hartslag in paniek lag te zijn en dacht dat ik nooit meer beter zou worden. Sterker nog. Dat ik dacht dat ik dood zou gaan. Een periode vol onzekerheid, verzet, schuldgevoel, kwaadheid, ongeloof en ontkenning. Dat ik mezelf overal naartoe sleepte.

Schuldgevoelvrij op de bank

Ik zie nu dat ik koppig was, en te trots. Ik kon gewoon niet geloven en niet verkroppen dat ik een burn-out had. En áls het dan al zo zou zijn, zou het bij mij wél snel over zijn. Dus toen ik me weer een beetje beter voelde (ik vond al snel dat ik me weer goed voelde, omdat ik al heel lang gewend was aan me slecht voelen, daardoor wist ik ook eigenlijk niet meer precies hoe het ook alweer écht voelde je helemáál goed te voelen), probeerde ik wanhopig weer eens ‘dat treintje te pakken’ zo nu en dan. Om er door wiebelige benen en een dizzy hoofd ook weer snel vanaf te kletteren.

Frustrerend. Na zes weken bedrust en vier à vijf maanden aanmodderen, kwam ik er met de hulp van mijn psycholoog achter dat ik echt iets aan mijn manier van leven en mijn verwachtingen moest veranderen. Doordat een professional mij hielp, mij hoorde, mij begreep en tips and tricks gaf, leek ineens de wisselstoring verholpen en ging ik de goede kant op.

Zo leerde ik schuldgevoelvrij op de bank te hangen, kwam ik er al pratend achter dat ik misschien wel ander werk wilde gaan doen (iets met zekerheden, vaste uren en pensioenopbouw klonk ineens erg aanlokkelijk). En ik leerde steeds beter naar mezelf te luisteren. Naar mijn lichaam.

Mijn hoofd en lichaam gaven elkaar een handje

Mijn hoofd en lijf kenden elkaar al jaren niet meer. Wat de een wilde, werd overschreeuwd door de ander en andersom. Op mijn yogamat zijn we weer een team geworden. Want (zeker ook burn-out cliché waardig) ging ik aan yoga doen. Waar ik er ooit sceptisch tegenover stond en dat ‘ge-ohmmmm’ maar voor vage vogels vond, begon ik het steeds beter te begrijpen. Ik voelde me na elke les zo supersterk en stabiel. En in gedachten gaven mijn hoofd en lichaam elkaar aan het eind van elke les altijd even een handje om elkaar te bedanken. Tegenwoordig is dat een high five.

Langzaamaan kreeg ik steeds meer energie en wist ik die ook te doseren. Afstanden leken korter te worden, puur omdat ik me weer fit voelde. Er was een tijd dat ik een fietstochtje van acht mintuten naar het stadshart zag als een etappe op een Franse berg.

Ik herinner me dat ik me realiseerde dat het eigenlijk helemaal niet zo ver was en dat het geen kracht en moeite meer kostte. Ook weet ik nog dat ik mijn man riep toen ik in het zonnetje in de tuin in de strandstoel hing. Ik wilde hem even vertellen hoe fijn het was dat ik ervoor had gekózen gewoon even te gaan zitten om te chillen, in plaats van dat ik niet anders kon en de hele dag móest zitten. Op dat soort momenten voelde ik weer hoe het is om je fit te voelen. Om jezelf niet voort te hoeven slepen. Dat alles makkelijk gaat. En dat is heel veel waard kan ik je verklappen.

Ik doe weer mee

In de zomer een jaar na mijn instorting, vroeg een vriendin die ik nog van de Viva-redactie ken, of ik misschien een paar verhalen wilde redigeren omdat ze omhoog zat. Leek me leuk. En ik vond het weer leuk. Zo leuk, dat ik binnen no time weer als freelancer op verschillende redacties zat. Het was weer even wennen, hele dagen op kantoor, maar ik deed de hele dag één ding. Ik deed weer mee! (…ook burn-out cliché waardig). Ik deed iets wat ik leuk vond én ik werd er nog voor betaald ook.

Waar ik met één dag per week begon en weleens dacht dat er iets stuk was in m’n hoofd, werk ik nu zo’n vier dagen per week. Zonder problemen. Natuurlijk liep (en loop) ik af en toe te hard van stapel en trapte ik mezelf onderuit. Maar ik leerde steeds beter mijn grenzen te herkennen en op de rem te trappen. Toffe Stoffen bestaat nog, maar is geen prioriteit meer.

Nooit meer zo diep zinken

En nu lig ik dus op m’n rechterzij op een matje tijdens een yogavakantie in mijn eentje. De docent heeft net gevraagd waarvoor ik dankbaar ben en meteen poppen mijn kinderen en man in mijn hoofd op. En vrij snel daarna zegt een stemmetje diep in mij: en m’n burn-out. Want ook al wil ik nooit meer zo diep zinken – en daar zal ik alles aan doen – ik heb zo veel over mezelf en de maatschappij geleerd.

Tegenwoordig ga ik als boemeltreintje door het leven, op het goede spoor. Ik stop wat vaker, ook op plekken of op momenten waar ik liever aan voorbij was geraasd. En als ik in de verte een wisselstoring zie aankomen, zeg ik een afspraak af en ga ik vroeg naar bed. Wie had dat ooit gedacht. De tranen rollen over mijn wangen op de mat. Ik ben trots op mezelf en cliché of niet: ik ben dankbaar voor mijn burn-out.

Tot slot

Dit was de laatste column in de reeks De 12 stadia van een burn-out. Na het schrijven van deze reeks kwam misschien nog een goede voor een #13: De terugval. Want oeps. Die had ik niet zien aankomen. Daar schreef ik voor Flow het verhaal Tot hier en (niet) verder over. En toen de tijd er rijp voor was stopte ik met Toffe Stoffen. Ja, dat voelde als falen, maar ik leerde waarom ergens mee stoppen soms juist nodig is. En over dat hoofd waarvan ik dacht dat het stuk was? Een wijze man zei daarover tegen mij: het is alleen beschadigd, dat kan zicht prima genezen.