Denk aan een mooie dag op het strand. Zie je een beeld voor je of enkel deze woorden? Als het plaatje in je gedachten ontbreekt, noemen we dat afantasie.
Naar schatting heeft zo’n vier procent van de wereldbevolking afantasie. Aan de andere kant van het spectrum ligt hyperfantasie: je ziet alles heel levendig en precies voor je. En zoals vaak het geval is, bevindt het gros van de mensen zich ergens in het midden van beide, zo legt de Amerikaanse psycholoog Mark Travers uit aan Forbes.
Wat betekent dat dan?
Kortweg komt het erop neer dat mensen met afantasie geen visueel inbeeldingsvermogen hebben. “Ze zien in hun gedachten geen plaatjes,” vertelt de psycholoog. Ze denken eerder aan de woorden zelf of een abstract beeld.
Hoe dit zich vertaalt naar de praktijk? “Afantasten kunnen niet dagdromen. Ook kunnen ze zich geuren, texturen, smaken of geluiden moeilijk inbeelden,” verduidelijkt de Vlaamse hoogleraar neuropsychologie Céline Gillebert.
En daar is volgens Gillebert niks mis mee. In het Vlaamse radioprogramma Nieuwe feiten vertelt ze dat de meeste mensen niet eens weten dat ze het hebben, totdat ze er een keer over lezen.
Ik zie het niet voor me
Een afantast herkent alles om zich heen, maar kan zich niet voor de geest halen hoe iets of iemand eruitziet. Dat betekent overigens niet dat iemand met afantasie helemaal geen verbeeldingskracht heeft, schrijft de Franse sociaal-wetenschapper Margherita Arcangeli in een onderzoek naar afantasie.
Afantasten fantaseren op hun eigen manier, wat bewijst hoe divers en bijzonder de cognitie van de mens is. Iedereen denkt op zijn eigen, al dan niet visuele manier en ziet de wereld door zijn eigen, al dan niet gekleurde bril.
En dat ieders perceptie en verbeelding uniek is, is alleen maar mooi. Want hoe saai zou het zijn als iedereen op dezelfde manier denkt, keuzes maakt en fantaseert?
Meer lezen
- Dit zijn de voordelen van overthinking.
- Psycholoog Thijs Launspach: ‘Hoe harder je probeert gelukkig te worden, hoe ongelukkig je wordt.’
- Hoe ’the power of small’ je overeind houdt in een wereld vol uitdagingen.
Tekst Lisanne van Marrewijk Fotografie GettyImages/avlien
Gepubliceerd op 20 januari 2024
