10 tips om uit je 'piekergroef' te komen

Wat minder piekeren: het klinkt vaak simpeler dan het is. Hoe kom je uit de piekermodus? Annemiek Leclaire wil uit haar ‘piekergroef’ komen en vroeg raad bij deskundigen (en verzamelde de tien beste tips).

Ik moet vaak denken aan wat schrijver Elizabeth Gilbert vertelde tijdens een optreden in TivoliVredenburg een paar jaar geleden. Ze zei: “I have a full time job managing my mental health. Taking care of this whole situation.” En ze tikte op haar hoofd.

“Het is een gekkenhuis hierboven. Ik ben nog niet wakker of de veroordelende stemmen vallen me al aan: ‘Je deugt niet, je bakt er niks van, je bent gebroken, het wordt nooit wat met jou.’ Gelukkig weet ik naarmate ik ouder word beter te navigeren op die woelige wateren.”

Wakker in paniek

Dat vind ik knap van Gilbert, want zelf word ik vaak ’s nachts wakker met een lichte paniek om van alles en nog wat. Een mix van bezorgdheid, onveiligheid, zelfverwijten, schuldgevoel, pessimisme en kwaadheid over situaties in mijn eigen leven en die van de wereld in zijn geheel. In het Engels eenvoudig samengevat met de term ‘anxiety’. Ik maak me dan bijvoorbeeld zorgen over een overweldigend werkproject waarin ik mijn tanden heb gezet, of mijn kinderen niet stilletjes ongelukkig zijn, of mijn moeder wel weer kan lopen na een nare operatie.

Daarbovenop komen nog de ongezellige nieuwsberichten. Heb ik straks nog wel werk als ChatGPT eigen nieuwsberichten maakt? En wat als er mensen aan de macht komen die de aarde alleen maar verder uitputten?

In dat zorgelijke sta ik niet alleen. Het aantal mensen met stressklachten blijft stijgen. Zo meldde onderzoeksbureau TNO onlangs dat jongeren steeds meer beginnende mentale klachten krijgen door werkstress en ‘onzekerheden in het leven’. En ArboNed constateerde in 2022 dat tien procent meer mensen zich vanwege psychische klachten ziekmeldde dan vóór corona.

Zorgen om de wereld

Naast onze eigen hoogstpersoonlijke kleine en grote zorgen, bestaan er ook gedeelde. We zijn ons drukker gaan maken over de wereld om ons heen: over de oorlogen in Oekraïne en Gaza, de effecten van polarisatie, de wanprestaties van een te ver doorgevoerde bureaucratie, over kosten die de pan uit rijzen door inflatie en de energierekening.

Ook maakt driekwart van de Nederlanders zich zorgen over klimaatverandering, zeker na zomers vol hittegolven, bosbranden en overstromingen.

Toch is dat geen reden om door te draaien. Je kunt dit soort zaken realistisch bekijken en je er toch niet door laten vloeren. Voor mij begint dat met kennis verzamelen. Het lucht me altijd erg op als experts goed kunnen uitleggen wat er met ons aan de hand is.

10 tips tegen piekeren

Annemiek vroeg raad bij deskundigen en verzamelde deze tien adviezen:

Accepteer je stress. Spanning is normaal met de enorme hoeveelheid nieuws die dagelijks op ons afkomt.
Erken dat sommige zaken ingewikkeld zijn, zoals relaties, prestatiedruk, klimaatverandering.
Voel wat je gedachten met je lichaam en geest doen. Buik, borstkas, voorhoofd, kaak: waar zit bij jou de verkramping?
Kun je ondertussen je adem volgen? In door de neus, uit door de neus?
Maak een lijst van bezigheden die je fysiek ontspannen, zodat je daar regelmatig naar kunt teruggrijpen: wandelen, een boodschap doen, je hond uitlaten.
Maak een lijst van bezigheden waarvan je intens geniet. Plan ze in!
Zoek lieve mensen en praat met ze over je zorgen. Spreek uit wat op je hart ligt.
Informeer je goed en trek daaruit je eigen conclusies.
Voed je met hoopgevende verhalen, zoals de boeken van schrijver en activist Rebecca Solnit.
Ga over tot zinvolle acties die je leuk vindt.