10 manieren om anders in je werk te staan

Of je nu thuis werkt of niet, het loont de moeite om je werkroutines eens onder de loep te nemen. Tien tips en inzichten.

Zorg dat je ook tijdens je werk oplaadt

Kantoor is er om te werken en thuis is voor ontspanning. Dat was lange tijd de overtuiging. Maar om niet op te branden is het juist belangrijk dat je óók tijdens je werkdag momenten van rust plant. “Ons stresssysteem kan maar een beperkte hoeveelheid prikkels verdragen,” legt organisatiepsycholoog Maggie van den Heuvel uit. Daarna moet het weer opladen.” De gedachte achter steeds maar doorwerken is dat je dan ook eerder klaar bent. Maar dat klopt niet. Uit onderzoek blijkt dat we 52 minuten achter elkaar geconcentreerd kunnen werken. Daarna neemt de concentratie af en krijg je dus ook minder gedaan.

Gun jezelf dat praatje en die lange lunch

We zijn geneigd om praatjes met collega’s te zien als tijdverspilling. Terwijl we hier wel behoefte aan hebben: we zijn sociale wezens. Bas Snippert, vitaliteitsexpert en coauteur van het boek De vitaliteitrevolutie, legt uit dat stress ontstaat als je voortdurend je behoeftes negeert.Een voorbeeld: je staat gezellig te kletsen met je collega. Als je ziet dat er al twintig minuten voorbij zijn, voel je je ineens heel schuldig. Je hoort namelijk aan het werk te zijn. Zijn tip: “Gun jezelf gewoon dat praatje. Door boos op jezelf te worden, ontzeg je jezelf iets wat eigenlijk heel gezond voor je is.” Dat geldt overigens niet alleen voor kletsen met collega’s, maar ook voor uitgebreid lunchen of een wandeling maken. Organisatiepsycholoog Van den Heuvel: “We richten ons vaak vooral op de toekomst. Uit angst dat we bijvoorbeeld ons werk niet afkrijgen, ontzeggen we onszelf van alles in het heden.”

Past de negen-tot-vijfstructuur bij je?

Bijna iedereen begint zijn werkdag in de ochtend. Niets mis mee, maar het loont om te onderzoeken wat voor type mens je bent en of dit ritme wel bij je past. “Misschien heb jij van nature een biologisch ritme dat goed bij de negen-tot- vijfstructuur aansluit,” zegt vitaliteitsexpert Snippert. Maar dat geldt niet voor iedereen. “Iets minder dan een kwart van de mensen wijkt hiervan af. Zij kunnen juist later op de dag het meeste werk verzetten. En ook prima in de avond doorwerken.”De afgelopen tijd kregen we meer vrijheid om onze eigen werkdag in te richten. Voor de mensen met een afwijkend biologisch ritme was dat een verademing. Snippert: “Omdat hun biologische ritme uit de pas liep met de maatschappelijke klok waren ze voortdurend moe. Nu ze hun eigen tijd konden indelen, merkten ze dat ze veel meer in balans waren.” Het loont dus om die vrijheid niet op te geven en eens op je werk te bespreken welke mogelijkheden er zijn.

Wees je bewust van je dalmomenten

Je energielevel verandert gedurende de dag. Snippert: “Energie komt in golven van negentig minuten. Daarna volgt een zogeheten dalmoment. Wees je daar bewust van en doe even niks, of een simpele yogaoefening. Na zo’n korte pauze krijg je nieuwe energie.” Wanneer je op zulke momenten in je telefoon duikt, zetten zulke pauzes geen zoden aan de dijk. “Dan ben je alsnog prikkels aan het verwerken.”

Wat maakt je werk zinvol?

Je uitgeput voelen op je werk heeft niet altijd met stress te maken. Je kunt burn-outverschijnselen krijgen als je je werk als saai of niet zinvol ervaart (ook wel een bore-out genoemd). Niet zo gek volgens Snippert. “Op het moment dat je ergens aan bijdraagt, krijg je meer energie.” Dit betekent niet altijd dat je direct van baan hoeft te wisselen. Schrijf twee weken lang op welke onderdelen van je werk je energie geven. Op welke momenten ervaar je je werk als zinvol? Bespreek daarna met je leidinggevende of je de taken die er hierbij uitsprongen, kunt uitbreiden.

Jobcrafting kan helpen

Een valkuil is dat je je steeds meer voegt naar wat de organisatie waar je voor werkt van je verlangt en je eigen behoeftes uit het oog verliest. “Op zo’n moment is het belangrijk om je af te vragen op welke manier je weer plezier kunt halen uit je werk,” aldus Maggie van den Heuvel. Dat komt niet alleen je werkgeluk, maar ook je prestaties ten goede. “Wanneer je werkt vanuit intrinsieke motivatie, heb je meer energie én presteer je beter.”

Jobcrafting kan daarbij helpen. Bij deze uit de Verenigde Staten overgewaaide term gaat het erom dat je als werknemer het initiatief neemt om je baan meer te laten aansluiten bij je interesses en capaciteiten. Wat zijn jouw wensen? Bespreek met je leidinggevende hoe je je werk zo kunt invullen dat je optimaal kunt presteren en er energie van krijgt. Denk aan je taken en verantwoordelijkheden, werktijden, wel of niet thuiswerken et cetera.

Beweeg zo veel mogelijk – ook op de werkvloer

Hoe meer we bewegen, hoe beter onze hersenen werken. Gevolg: we voeren taken efficiënter uit. Britse wetenschappers raden daarom aan om tijdens je werkdag twee uur te bewegen of te staan in plaats van alleen maar te zitten. Volgens Van den Heuvel is dat makkelijker dan het lijkt. “Vervang bijvoorbeeld videobellen door gewoon bellen en doe dit al wandelend.” Bij lang niet elke vergadering is het namelijk nodig om achter je bureau te zitten en (meteen) aantekeningen te maken.

Schakel hulp in

Heb je het gevoel dat het je allemaal te veel is? Wees dan niet bang om hulp aan collega’s te vragen. Het klinkt simpel, maar soms vergeten we dat. Van den Heuvel: “Misschien is er wel iemand die je kan helpen efficiënter te werken of bepaalde taken van je over kan nemen.” Belangrijk is ook dat iedereen doet waar ie goed in is en wat ie leuk vindt. Misschien doe jij nu iets waar je geen energie (meer) van krijgt, maar je collega juist wel – en andersom. Goed om de diverse takenpakketten eens onder de loep te nemen.

Neem na elke online vergadering tien minuten pauze

Vergader je online? Dan is het extra belangrijk om tussendoor te pauzeren. “Tijdens zo’n telefoongesprek of vergadering staan je lichaam en brein echt helemaal ‘aan’,” legt Van den Heuvel uit. “Je lichaam bereidt zich dan voor op het leveren van een prestatie en maakt hierbij allerlei stresshormonen aan. Die pauzes heb je dus hard nodig om je stresssysteem weer tot rust te laten komen.”

Richt niet alleen je werk, maar ook je vrije tijd anders in

Volgens Van den Heuvel kan het lonen om kritisch te kijken naar hoe je je vrije tijd doorbrengt. “Zorg dat je écht plezier of voldoening ervaart als je vrij bent. Is dat niet het geval, kijk dan wat je anders zou kunnen doen. Mensen die hun vrije tijd op een fijne manier doorbrengen, ervaren hun leven vaker als zinvol. Bovendien komt de focus hierdoor minder op werk te liggen.”

Ben je bijvoorbeeld veel aan het schoonmaken op de dagen dat je vrij bent, maar zou je liever lezen? Pak dat boek, ook als wat ‘moet’ nog niet gedaan is. Stoort het je te veel als de troep in het zicht staat, ga dan in een koffietentje zitten. Of besteed het schoonmaken uit als je die mogelijkheid hebt. Sta een half uurtje eerder op om morning pages te schrijven of een wandeling te maken. Of ga iets nieuws leren wat altijd al je interesse had. Kortom: zoek naar wat voor jou zinvol is en maak daar tijd voor.