Red flag in de liefde? Of meer orange? De signalen + wat te doen

In elke relatie zijn er momenten waarop je je afvraagt: is dit normaal? Soms is dat gezonde twijfel, maar andere keren zijn het duidelijke waarschuwingen — de beruchte red flags. Hoe herken je deze alarmsignalen voordat ze onzichtbare schade aanrichten?

Niemand is perfect natuurlijk, maar soms zijn er signalen die weinig goeds voorspellen, ontdekte journalist Grete Simkuté. Hoe herken je een rode vlag en wanneer heb je te maken met een no-go?

Red flag betekenis

Psycholoog Jolien Spoelstra: “Red flags zijn alarmbellen die erop wijzen dat er iets niet pluis is. Als je er een aantal herkent, betekent dit dat deze date of relatie niet gezond is voor jou. Maak het dan op z’n minst bespreekbaar of stap eruit.”

Bij red flags gaat het volgens Spoelstra om echt problematische zaken die kunnen wijzen op toxisch gedrag. “Soms is dat subjectief. In een monogame relatie is het bijvoorbeeld een probleem als je partner op een datingapp zit, maar in een polyamoureuze relatie hoeft dat niet zo te zijn. Er zijn ook red flags die universeel zijn – of dat zouden moeten zijn.”

Wat zijn red flags?

Misschien helpt deze opsomming van voorbeelden van red flags zodat je ze makkelijker kunt herkennen.

Fysiek geweld: dit spreekt voor zichzelf en is een van de duidelijkste signalen die je nooit mag negeren.
Onzekerheid creëren: een partner die je voortdurend onzeker maakt.
Onophoudelijke kritiek: als je partner constant kritiek op je heeft.
Isolatie: een partner die je losweekt van je omgeving, bijvoorbeeld door negatief te praten over je familie of vrienden.
Manipulatie en controle: vaak gezien bij narcistische partners, die jou steeds kleiner en onzekerder maken.
Co-afhankelijke relatie: doordat het contact met je partner steeds belangrijker wordt, ontstaat een ongezonde afhankelijkheid, waardoor het moeilijker wordt om weg te gaan.

Moeilijk red flags herkennen

Problematisch gedrag kan in het begin juist heel charmant of attent lijken en dat maakt het herkennen van red flags zo lastig. Dit fenomeen staat bekend als ‘love bombing’. “Love bombing kan heel verwarrend zijn,” zegt Spoelstra. “Je wordt in het begin overladen met complimenten en kunt je geluk niet op. Langzaam maar zeker slaat het om. Maar omdat je eerst zo’n high voelde en je er af en toe nog een glimp van te zien krijgt, blijf je op zoek gaan naar die ervaring.” Dit kan een manipulatieve tactiek van de ander zijn om jou aan zich te binden.

Spoelstra: “Ook fysiek en manipulatief geweld begint vaak klein. Je wordt eens een keer stevig vastgepakt bij de schouders. Of je partner zegt: ‘Wat jouw beste vriendin laatst over je zei, dat was niet echt aardig van haar, hè.’ Zo’n op het eerste oog ongevaarlijke opmerking, die zelfs zorgzaam overkomt, kan een zaadje in je hoofd planten – met als resultaat dat je uiteindelijk afstand neemt van die vriendin en je steeds verder geïsoleerd raakt.”

Het is dus een traag proces, waardoor we soms een rode vlag missen. Het helpt ook niet mee dat we in het begin van een relatie verliefd, vol hormonen en hoopvol zijn: dat vertroebelt onze waarneming.

Orange flags

In het lijstje lees je ‘controlerend, onzeker, bezitterig gedrag’, dus misschien denk je wel: ben ik de rode vlag? “Welnee,” stelt Spoelstra gerust. “Controlerend gedrag kan echt vervelend en problematisch zijn, maar soms is diegene bijvoorbeeld beschadigd door een vorige relatie waarbij overspel speelde.”

Controlerend gedrag zou je dus als een oranje vlag kunnen zien: geen reden om een relatie uit te maken, maar misschien wel iets om aan te werken. Belangrijk hierbij is dat je je partner meeneemt in jouw verhaal. Bel je diegene plotseling midden in de nacht op, of schiet je een keer uit je slof omdat de ander niet snel genoeg reageert op een app? Leg dan uit hoe je je voelt, dat er onzekerheid en/of angst achter je gedrag schuilgaat en dat je bang bent om de ander kwijt te raken.

Wat te doen bij een red flag?

Bespreek de red flag: Spoelstra: “Het helpt als je toch helder en kwetsbaar probeert te communiceren en aangeeft dat je vooral graag gerustgesteld wilt worden.” Dan weet je partner ook dat hij niet hoeft weg te rennen voor deze ‘rode vlag’, maar dat jouw controlerende gedrag een teken is dat je, nou ja, mens bent.
Niet meteen oordelen: dat is ook het probleem met red flags, schrijft de Britse psycholoog Ali Fenwic –die in Nederland hoogleraar organisatiegedrag is aan Nyenrode – in zijn boek Red flags, green flags. De criteria lijken zo zwart-wit en dus keur je iemand resoluut af op zijn gedrag en kan de ander er niet aan werken. Fenwic: ‘In een wereld waarin alles steeds sneller gaat, wordt directe besluitvaardigheid gezien als kracht. En als we bepaald gedrag niet leuk vinden bij onze partner, hebben we meteen ons oordeel klaar en bestempelen we dat als een red flag. Maar hierdoor raken we ons vermogen kwijt om met moeilijke situaties om te gaan.’
Vragen aan jezelf stellen: wanneer je iets als ‘onaantrekkelijk gedrag’ ervaart, is het goed om stil te staan bij jezelf. Soms knap je namelijk af op eigenschappen die juist goed voor je kunnen zijn. Stel jezelf de vragen:

Waar kom je vandaan?
Wat is jouw datinggeschiedenis?
In welke valkuilen ben je getrapt en wil je dit nog?

Slechte eigenschap v.s. red flag

Een negatieve eigenschap hoeft dus niet meteen een red flag te zijn of het einde van een relatie te betekenen. Om het onderscheid te maken tussen een negatieve karaktertrek en een serieuze red flag, raadt Spoelstra aan om het gesprek met je partner aan te gaan. “Zo kun je erachter komen hoe iemand in elkaar steekt. Leg bijvoorbeeld op een rustige manier uit dat jou bepaald gedrag opviel en wat dit met je deed. Vraag of je partner dat herkent, ook uit eerdere situaties. Wanneer de ander jou vervolgens onzeker maakt, defensief wordt of er niks mee wil doen, kun je je afvragen: is dit wat ik wil?”

Als je partner juist wel empathisch naar je luistert, kan reflecteren op dit gedrag en er de verantwoordelijkheid voor neemt, dan heb je een groene vlag te pakken. Andere voorbeelden hiervan zijn elkaars grenzen respecteren en betrokken zijn in de relatie. “Ook het gevoel dat je jezelf kunt zijn en je veilig en vertrouwd voelt, is een indicatie dat het goed zit,” zegt psycholoog Spoelstra.

Relaties blijken vaak een mix van allerlei kleuren: groen, oranje en soms een beetje rood. Als je twijfelt om te blijven, benadrukt Spoelstra dat je eigen gevoel een goede graadmeter is. Hoe voel je je vooral in de relatie? Geliefd en gesteund? Of onzeker, genegeerd en zorgelijk? Vaak voel je in je buik wel hoe het echt zit.