'Neither here nor there: het leven is geen reis, maar een landkaart'

Columnist, schrijver en podcastmaker Aaf Brandt Corstius mijmert over een quote die haar opviel. Deze keer: een brief van een bijna-kennis op Instagram.

Er zijn van die mensen die je een beetje denkt te kennen, al volg je ze alleen via Instagram. Een van die mensen is tekenaar en schrijver Mari Andrew. Ik twijfel tijdens het schrijven of ze Spaans is, of Amerikaans, of Engels, zo slecht ken ik haar dus. (Een check levert op dat ze een Amerikaans is.) Maar haar zielenroerselen deelt ze allemaal via Insta, dus ik weet toch vrij veel van haar.

Een andere kant op

Een tijdje geleden plaatste Andrew een bericht – ze schrijft haar berichten vaak met de hand en maakt er dan een foto van, als een soort brief – over van die verwarrende periodes in je leven waarin je ‘neither here nor there’ bent, zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen. Er zijn tegenslagen, of alles staat ineens een tijd stil, of je lijkt een heel andere kant op te lopen dan het pad dat je dacht te gaan bewandelen. En dat kan raar voelen. Of zelfs naar. Of naar en raar.

Andrew heeft dat zelf ook regelmatig meegemaakt. Ze was ziek, ze had hartenpijn; dat weet ik dus allemaal omdat ik haar volg. Volgens mij is ze ook nog een paar keer stevig verhuisd, of misschien heb ik dat er zelf bij bedacht. Ik weet in ieder geval zeker dat ze liefdesverdriet had, want daar waren de nodige posts aan gewijd.

Landkaart op een bureau

Maar goed, Mari Andrew vergeleek het pad in je leven dus juist niet met een pad, maar met een landkaart. ‘In plaats van een rechtlijnig pad met levels die je moet halen, als een soort Super Mario Brother, zou je je leven moeten zien als een grote landkaart die je op een ouderwets bureau uitspreidt,’ opperde ze. Ze vervolgde haar metafoor met het beeld dat je je handen over de kaart heen laat gaan, en nadenkt over alle plekken waar je bent geweest, en wat je er hebt gedaan: daar een vriend ontmoet, daar een relatie gehad. Dus niet denken: ik ben op level vijf, en mijn vrienden zitten al op level tien, benadrukte Andrew, maar eerder iets denken als: ik zit nu in Nieuw-Zeeland, en mijn andere vriend zit op Antarctica, en weer een ander zit in Nederland.

Er blijkt ook een wetenschappelijke theorie verbonden te zijn aan dit type denken, en dat is de Arrival Fallacy, die Andrew beschreven had gezien bij schrijver Rainesford Stauffer in haar boek An ordinary age. De Arrival Fallacy is de denkfout dat een bepaald doel behalen je gelukkig gaat maken. Het zorgt voor een manier van denken die ervan uitgaat dat je een weg bewandelt met een uiteindelijk doel, en dat dat doel zaligmakend is. Terwijl iedereen in het leven waarschijnlijk veel meer geneigd is om te meanderen van land naar land op die denkbeeldige kaart.

Geen lineair pad

Ja, dat doet denken aan het oude cliché ‘Het gaat om de reis, niet om de bestemming.’ Maar het is origineler en ook echt wel anders, want er is met deze manier van denken dus helemaal geen bestemming. En misschien zelfs wel geen reis! Want een reis klinkt ook al te veel als een lineair pad. Er is gewoon een grote uitgevouwen wereldkaart, met bergen en oceanen en soms een diep dal, en de ene keer zit je hier, de andere keer daar. Ik geloof dat ik nu zelf op een middelgrote Apennijn in Italië zit, en nog niet precies weet of ik het bos in zal lopen of leuk naar de kale top zal klimmen. En dat vind ik prima.