Karine nam een jaar vrij, zonder plan: wat bracht het haar?

Journalist Karine Hoenderdos ging er een jaar tussenuit. Niet als vlucht, maar gewoon: om te ervaren wat er gebeurt als je 365 dagen precies doet waar je zin in hebt.

Na 25 jaar fulltime freelancen was ik gepokt en gemazeld in mijn vak. Ik schreef boeken alsof het niks was, schudde artikelen uit mijn mouw, maakte podcasts en had nooit last van een writer’s block. Helemaal goed dus zou je zeggen, maar toch knaagde er iets. Leunde ik niet al te zeer op routine, was ik nog wel echt creatief en daagde ik mezelf nog wel uit? Mijn dochter Fien zat in haar eindexamenjaar en wilde daarna een tussenjaar nemen. Ik luisterde naar haar plannen en dacht plotseling: ik wil dit ook! Ken je dat, dat je soms ineens voelt dat iets de juiste beslissing is? Schrijver Elizabeth Gilbert noemt dit een ‘full-body yes’. En dat was precies wat ik voelde.

Voorbereidingen

Het plan was dus razendsnel gemaakt, maar daarna kwamen de voorbereidingen. Allereerst besprak ik mijn wens met mijn collega’s. Ik werk in een maatschap van journalisten en tekstschrijvers die samenwerken en onderling het werk verdelen. Zij gingen ermee akkoord dat ik er een jaar tussenuit ging en zouden de boel draaiende houden. Enorm luxe natuurlijk. Ik besprak mijn plan ook met mijn vaste opdrachtgevers. Voor sommige opdrachten werkte ik ver vooruit, van andere opdrachtgevers nam ik afscheid. Alleen mijn podcast liet ik doorgaan, maar wel in een lagere frequentie.

Dan waren er de kosten. Hoeveel geld moest ik sparen als ik een jaar lang geen inkomsten had? Ik berekende mijn vaste lasten en telde daar nog wat bij op voor leuke dingen zoals reizen. Ik opende een rekening met de titel ‘Tussenjaar’ en ging keihard sparen. Ik had al een spaarpot en ben altijd een goede spaarder geweest, maar dit doel gaf me echt vleugels. Ik leefde zuiniger dan ooit en ik had het bedrag verrassend snel bij elkaar. Werk en geld waren dus geregeld, het vrije jaar kon beginnen!

Leven zonder plan

Veel mensen die een sabbatical nemen maken een reis rond de wereld, kopen een camper of gaan naar een ashram in India. Dat wilde ik allemaal niet. Mijn tussenjaar was geen vlucht uit mijn leven. Ik wilde juist leven zonder plan en van dag tot dag kijken waar ik nou echt zin in had.

Op de allereerste dag van het tussenjaar nam ik de trein naar Parijs voor een eendagsvakantie – geïnspireerd door een Flow-verhaal van Caroline Buijs. Ik bekeek de kunst in het Pompidou, lunchte in stadspark Jardin du Luxembourg en kneep mezelf in de arm. Het was niet te bevatten, die 365 dagen vrijheid. Het voelde zowel eindeloos lang als enorm begrensd. Ik zweepte mezelf op: ik moest wel iets moois maken van dit jaar! Er alles uit halen! Maar, wacht eens even… Dat had ik niet met mezelf afgesproken. Ik wilde van dag tot dag zien waar ik zin in had. Dus dat ging ik doen. Elke dag vroeg ik mezelf: waar heb je nu zin in?

Zomer: rust en ruimte

Wat bleek? De eerste maanden wilde ik vooral veel lezen in de zon op mijn balkon, fietsen naar het strand, wandelen in de duinen, in het boshuisje van mijn vriendin bivakkeren, de boot nemen naar Schiermonnikoog. Rust, ruimte en natuur, daar had ik behoefte aan. Ik had verwacht dat ik al heel snel inspiratie zou krijgen voor nieuwe boeken of artikelen. Maar die kwam niet. Mijn hoofd was nog nooit zo weinig met werk bezig geweest, mijn brein nog nooit zo leeg en rustig.

Wat ik wel deed, was schrijven. Met de hand, op papier. Ik deed namelijk wat ik altijd al eens wilde doen: het boek The artist’s way van Julia Cameron helemaal doorwerken. Morning pages en allerlei andere schrijfopdrachten leerden me veel over mezelf, en ik vond het heerlijk om te schrijven zonder doel of deadline.

Herfst: interrailen

De zomer was warm en zonnig. Het voelde heerlijk eindeloos, als de zomervakanties in mijn kindertijd. Toen de blaadjes begonnen te vallen, dacht ik: nu wil ik wel weg. Een oude jeugdwens om te gaan interrailen borrelde bij me op, maar was ik daar inmiddels niet te oud voor? Daar dacht Interrail anders over. Deze organisatie vierde haar vijftigjarig bestaan met een jubileumaanbieding van vijftig procent korting, ook voor iedereen die allang geen achttien meer was. Die vingerwijziging van het lot moest ik natuurlijk omarmen. Dus ik kocht een ticket, pakte mijn rugzak in en ging op reis. Alleen. Dat had ik wel vaker gedaan, maar nog nooit zo lang en nog nooit naar zo veel verschillende plekken. Doodeng vond ik het. Zou ik het wel leuk vinden en ging ik niet in zeven sloten tegelijk lopen, door mijn gebrek aan topografisch talent en mijn aanleg tot verdwalen?

Ik ging toch. En reisde vervolgens ruim zeven heerlijke weken door Frankrijk, Spanje, Slovenië, Oostenrijk, Duitsland en Italië. Wat een trip! Ik ontdekte dat ik het prima met mezelf kon vinden, ook gedurende lange tijd. Aan het eind van mijn reis had ik de zomer tot het uiterste opgerekt en werd het ook herfst in Slovenië en Zuid-Duitsland. Tijd om naar huis te gaan. Thuisgekomen verklaarde ik vooral de liefde aan Italië, want wat had ik genoten van Rome, Lucca, Arezzo en Triëst. Ik verraste mezelf door daarna Italiaans te gaan leren. Ook ontdekte ik de lol van droedelen: doelloos tekenen terwijl ik luisterde naar een luisterboek of mijn gedachten de vrije loop liet. Ik, de ongeduldigheid zelve, bleek het geduld te hebben om eindeloos duizenden lijntjes of puntjes te tekenen.

Winter: tijd voor actie

Het werd winter en er begon iets te kriebelen. Het was het boek dat al een paar jaar in mijn achterhoofd zat. Ik maakte een afspraak met een potentiële uitgever, sloot de deal en vervolgens liet ik het nog lekker sudderen. Wat een luxe! Knalde ik voorheen een boek op papier, tussen alle andere deadlines door, nu nam ik de tijd voor het nadenken over structuur, de toon van de tekst. Ik genoot van dat rijpen in rust.

Er kwam nog meer op gang. Mijn verkering en ik begonnen met het lopen van het Trekvogelpad. Ik volgde een pittige cursus over ACT, een vorm van gedragstherapie. En er ontstond een idee voor een nieuwe podcast, ook zo’n fijn traag project waar ik op kon broeden. Zelfs in huis kwam er actie: mijn dochter en ik knapten een logeerkamer op tot kleine studio, waarin we kunnen tekenen, schilderen, kleding naaien en collages maken. Hiermee maakten we letterlijk meer ruimte voor creativiteit in ons leven.

Tussen alle actie ging het luilekkere leven door. Veel wandelen, naar de bioscoop, musea, yoga, lezen, hier en daar een kleine trip in Nederland. Ik verveelde me nooit. Bijzonder hoe ik mijn ‘ego’ steeds meer losliet. Mijn werk is belangrijk voor me. Ik vind het leuk, interessant, en het geeft me een positie in de maatschappij. Maar nu ik al maanden geen werk had, merkte ik dat het toch minder belangrijk voor me is dan ik altijd dacht. Ik kon prima zonder deadlines en de status van het werk. Ja, zelfs zonder veel geld, want in het tussenjaar gaf ik minder geld uit dan ik vooraf dacht. Het interrailen was prijzig, maar mijn hobby’s en bezigheden thuis kostten bijna niets. Ik had ook helemaal geen behoefte aan troostkopen, luxe uit eten, verre vliegvakanties of eten bestellen.

Lente: la dolce vita

Italië lonkte, zeker toen de lente maar niet wilde komen in Nederland. Wederom kocht ik een Interrail-ticket en ging ik op pad. Reizen per trein voelde heel natuurlijk in zo’n jaar waarin ik alle tijd van de wereld had. Waarom zou ik vervuilend vliegen als ik ook duurzaam kon boemelen, uit het raam staren en boeken lezen in de trein? Ik reisde heel Italië door, van noord naar zuid, van oost naar west. Deze tweede keer interrailen was nog relaxter dan de eerste keer. Ik genoot van de oude steden, de pleintjes, de kust, musea, kerken, de espresso en het eten. La dolce vita. Toen ik na vijf weken terugkwam, begon het besef in te dalen: het einde van het tussenjaar naderde. Het kon, want mijn bron was helemaal gevuld, ik had mezelf beter leren kennen, had nieuwe inspiratie opgedaan en was ontspannener dan ooit.

Italiaans ritme

Het was dus goed om weer aan de slag te gaan. Maar niet meer op de ‘oude’ manier. Voortaan wil ik wat meer werken in het Italiaanse ritme. Zoals de Italianen zeggen: “Chi va piano, va sano e va lontano.” Wie langzaam gaat, komt verder en leeft gezonder. Ik wil niet meer fulltime werken, maar tijd overhouden voor creatieve projecten die misschien niet veel geld opbrengen, maar wel mijn behoefte voeden aan verdieping en inspiratie. En ik wil mijn schrijfhorizon verbreden. Schrijven over psyche, rust, creativiteit, liefde, literatuur, kunst, reizen. Alles wat mij het afgelopen jaar gevoed heeft, daarmee wil ik ook anderen inspireren.

Eind mei maakte ik nog één laatste treintrip: naar Berlijn met mijn dochter. Precies een jaar nadat ik de trein pakte naar Parijs kwam ik thuis. Dit tussenjaar is voorbij. Het was het beste cadeau dat ik mezelf ooit heb gegeven.