Meedoen aan een zangworkshop terwijl je niet kunt zingen, hoe ongemakkelijk is dat? Journalist Jocelyn de Kwant deed het en ontdekte iets onverwachts.
“Maar ik kan niet zingen,” zeg ik tegen Leoni Jansen. We zitten aan de keukentafel en bespreken een zangweekend, een ‘Bezingingsweekend’ dat ze organiseert in ons vakantiehuis in Duitsland. Elke ochtend yoga en twee keer per dag een zangworkshop.
Als een kraai
Leoni, die al dertig jaar werkt als zanger, regisseur en stemcoach, heeft me net gevraagd of ik mee wil. En dan niet alleen om mee te helpen, maar ook om mee te zingen. Zingen is niet een van mijn talenten, dus mijn eerste reactie is: lief, maar nee, dank je. Straks kan iedereen mooi zingen en zit ik er als een valse kraai een beetje bij. Maar daar is ze het niet mee eens. Alleen als ik écht toondoof ben, kan ik niet meedoen. Aan mijn stem heeft ze al gehoord dat dat niet zo is.
Leoni coacht haar hele carrière al mensen met hun stem, realiseer ik me, dus wie ben ik om daartegen in te gaan? En stiekem ben ik wel benieuwd. Met enige jaloezie aanschouw ik zingende mensen. Het lijkt me altijd heerlijk om mee te doen, maar ik houd mijn mond stijf dicht uit angst vals te zingen.
Wat zullen ze wel niet denken?
Als we op donderdagavond aankomen in de Eifel, ben ik bloednerveus. De groep bestaat uit twee mannen en zes vrouwen, van wie sommige al vaker een workshop met Leoni hebben gedaan. We doen een voorstelrondje en ik zeg een paar keer dat ik niet echt kan zingen, dat ik er alleen ben vanwege Leoni’s vasthoudendheid. Stel je voor dat de andere cursisten denken dat ik denk dat ik kan zingen.
Als we aan de slag gaan, schuif ik snel aan bij de twee mannen van de groep. Want ik weet dat het wel oké is als ik gewoon een beetje laag zing. Ik betrap me zelfs op de gedachte: als ik maar zo min mogelijk opval, kom ik dit weekend wel door. We zingen een nummer van Racoon, Love you more. Het klinkt heel mooi samen.
Mijn stem gaat op in de groep en ik val niet uit de toon, letterlijk. Het is zo mooi en ontroerend dat ik elke keer als we bij het refrein aankomen, een brok in mijn keel krijg. Ik raak ontroerd doordat ik deel ben van zoiets moois. Ik stop abrupt met zingen omdat ik niet wil huilen. Op dat moment barst een van de andere cursisten in huilen uit. Verschrikt stopt de rest. “Sorry!” roept ze.
Voorhuilen
Leoni kijkt er niet van op. “Je hoeft helemaal geen sorry te zeggen, dit hoort erbij.” Muziek ontroert gewoon, legt ze uit. In de muziekwereld is het totaal niet ongebruikelijk om bij repetities te huilen. ‘Voorhuilen’ noemt Leoni het. Tegen de tijd dat je moet optreden, heb je al vaak genoeg gehuild bij een lied en kun je het met droge ogen zingen. “Dan is het de beurt aan het publiek om ontroerd te raken.”
Herinneringen aan een moment in je leven, een rake tekst die iets losmaakt: er zijn zo veel redenen om een traantje weg te pinken. Dat het meteen op je stem slaat, komt volgens Leoni doordat je stem een directe verbinding heeft met je hart. Ze wijst van haar keel naar haar borst. “Je hoofd zit er niet tussen. Daarom verraadt een stem ook zo veel: of je zenuwachtig of blij bent, en of je verdriet hebt.”
Vooral doorzingen
Het idee dat het huilen er gewoon bij hoort, vind ik een opluchting. Ook de rest van het weekend schiet er om de haverklap wel iemand vol. Ieder om zijn eigen redenen. Maar nooit wordt het ongemakkelijk, en dat is misschien ook doordat Leoni er zo relaxed mee omgaat. Geen paniek, geen schaamte, just part of the game.
Dat muziek veel losmaakt, wordt ook in de wetenschap erkend. Het deel in je brein dat gestimuleerd wordt door muziek, heeft een sterke invloed op de hersengebieden die je emoties reguleren. Op de culturele website Lkca.nl zegt hersenwetenschapper Erik Scherder: “Daardoor kun je bij muziek diepe emoties ervaren zoals intens geluk, diep verdriet, ontroering. Hoe mooier je de muziek vindt, hoe groter het effect.”
Daarom is zingen ook helend, denkt Leoni, je geeft ruimte aan de emotie, maar gaat er ook doorheen. Ze nodigt ons dan ook uit vooral door te zingen. “Loop niet weg, maar blijf er gewoon bij. Zodra je kunt, zing je weer door.”
Wonder boven wonder
En krachtig voel ik me, als we de laatste dag nog één keer het optreden repeteren dat we de afgelopen dagen hebben geoefend. Wonder boven wonder lukt het.
Ik realiseer me na afloop van het weekend dat in een samenzang alle verschillende stemmen samen de harmonie maken. De lage stemmen, de stem met het kraakje, de hoge stemmen. De een de alt, de ander een sopraan, de een ondersteunend, de ander een solist: het hoort er allemaal bij. En ook mijn stem heeft een plek in die compositie. Mooi of niet, daar heeft het niets mee te maken.
Meer lezen
- Mandela’s inkleuren en zingen onder de douche: hoe ene creatieve uitlaatklep helpt voor je mental health.
- Vaak kritiek op jezelf? Dit kan helpen.
- Waarom we hobby’s moeten ontdoen van productiviteit (dus nee, ik ga mijn creaties niet verkopen).
Tekst Jocelyn de Kwant Fotografie Getty Images
Gepubliceerd op 10 november 2023
