Columnist en schrijver Aaf Brandt Corstius over zinnetjes die haar aanspreken of inspireren. Deze keer: bij het idee in de auto springen.
Ik kijk graag naar Comedians in cars getting coffee, het praatprogramma van Jerry Seinfeld op Netflix (en op YouTube, ook dat), waarin hij met verschillende grappige mensen in verschillende bijzondere auto’s een middag gaat rondrijden en koffiedrinken. De afleveringen zijn niet allemaal even sterk, maar er zitten vaak heel grappige momenten in – dat moet ook wel, gezien de gasten.
En je leert en passant heel wat over het Creatieve Proces, want comedians zijn bij uitstek mensen die op een creatieve manier alles moeten beschouwen, daarbij ook nog een groot publiek moeten pleasen en het risico lopen keihard afgerekend te worden op wat ze maken. Als niemand lacht, is dat vreselijk – en is je werk ook nog eens mislukt.
De Amerikaanse komiek Dave Chappelle ging in zijn aflevering met Seinfeld in een Frans-achtig café zitten, ik denk vanwege zijn achternaam. Ze dronken koffie en toen zei Chappelle ineens: “Het idee zit in de auto en het toetert.” Zo, die zin kwam binnen bij mij. Je moet de context uiteraard wel even weten. Chappelle probeerde uit te leggen hoe het werkt als hij iets gaat bedenken. Soms wil je iets verzinnen, dat is gewoon je voornemen. En dus ga je in je eentje in de spreekwoordelijke auto zitten om op je einddoel af te rijden: in Chappelles geval is dat een voorstelling. Maar dat werkt niet, betoogt hij.
Soms is het andersom: dan zit er een idee in de auto. En dat is soms zelfs zo goed dat het al naar je toetert, zegt Chappelle. Dan moet je er gauw bij springen en meerijden. Deze is belangrijk voor mensen die voor hun werk, hobby of wat voor bezigheid dan ook moeten uitgaan van ideeën. Vaak heb je eerst een plan, maar niet per se een idee: ik ga een boek schrijven. Of: ik ga een tekening maken. Of: vandaag ga ik mijn huis eens even heel anders inrichten. Ik ga de hele personeelsafdeling eens even omgooien. Dat kan, en dat kán ook prima werken.
Maar het is beter om het andersom te doen. Eerst het idee, dan het plan. Ineens word je bijvoorbeeld wakker met een spannende eerste zin voor een verhaal. Of je ziet op vakantie een prachtig pleintje dat erom vraagt om getekend te worden. Of de ideale plek voor de bank doemt op als je hem een keer hebt verschoven om eronder te stofzuigen. Dan is het idee er dus vóór het plan, en dan is het tijd om bij het idee in de auto te springen, zoals Chappelle dat noemt. Vooral als het idee toetert. Want sommige mensen (en ik reken mezelf tot die sommige mensen) letten niet goed genoeg op als er goeie ideeën lopen te toeteren.
Dat je ze niet hoort, komt omdat je te veel bezig bent met de dagelijkse dingen, bijvoorbeeld. Of omdat je je werk altijd al op dezelfde manier doet. Er is misschien een veel betere manier of een veel betere vorm of misschien moet zelfs de inhoud anders, maar je hoort het idee niet toeteren vanuit de auto. Je gaat zelf in een andere auto zitten, en rijdt zoals je altijd al reed.
Dave Chappelle vertelde ooit in een ander interview dat een van zijn grootste inspiratiebronnen op comedygebied Bugs Bunny is geweest. Dat is vreemd, want het is een konijn en hij is getekend. Maar Chappelle had veel aan de, volgens hem, geniale stem van Bugs Bunny. En als de stem van een getekend konijn je op het juiste creatieve pad brengt, ook prima. Hij moet gewoon even naar je toeteren. En jij moet het horen.
- Aafs column kun je lezen in Flow 5.
Kijk hier voor alle actuele aanbiedingen en kortingscodes in de webshop.
