Ooit deden we het gewoon: in een volgepakte Dyane naar Bretagne rijden zonder één review te hebben gezien. En omdat we weinig verwachtten, werd het altijd leuk, weet journalist Otje van der Lelij nog.
Vroeger zagen we een advertentie in de krant of plaatje in een gids en boekten we een vakantie. Je ging gewoon: pas als je aankwam, wist je of het wat was. En dan bleek het huisje naast een energiecentrale te staan. Of de camping naast een snelweg. Zo belandde ik als kind ooit op een vakantiepark waar het stikte van de zieke zwerfkatten, en het zwembad gesloten was wegens renovatie – in het hoogseizoen nota bene.
Toch kijk ik met plezier terug op de vakanties van toen. Hoe we van camping naar camping trokken in een Fiat Panda, en het leven werd teruggebracht tot het opzetten van de tent en het roosteren van marshmallows boven een kampvuur. Dat er soms van alles mis was, maakte niet uit. Want we gingen zonder veel verwachtingen en lieten ons verrassen.
Hoe anders is dat nu. Ik kan avonden rondstruinen op Zoover, Airbnb en TripAdvisor, op zoek naar het sfeervolste hotelletje op de meest perfecte locatie. Ik lees reviews, kam concurrenten uit en verken alvast de buurt met Google Street View. Staat er ergens iets over kakkerlakken in de douche, dan scroll ik nog even door. Wat doet al dat speurwerk eigenlijk met onze vakantiebeleving? En kunnen we nog wel verrast worden als we alles tot in detail uitzoeken?
Vakantie als bevestigingstocht
We hebben meer keuzes dan ooit tevoren, ook op het gebied van vakantievieren, betoogt de Amerikaanse psycholoog Barry Schwartz in zijn boek The paradox of choice. Vroeger tuften we in een volgepakte auto naar Bretagne, de Ardennen of het Zwarte Woud. Nu kunnen we kiezen uit eindeloos veel vakantiebestemmingen. Het hele internet barst van de reisblogs, must-see-lijstjes, aanbiedingen en vergelijkingssites. We kunnen wandelen in de Himalaya, mediteren in een boeddhistisch klooster in Tibet of door Europa trekken met een ouderwetse vouwwagen. En als we op zoek gaan naar een accommodatie, worden we bedolven onder de natuurcampings, tipitenten en idyllische hotelletjes.
De vele keuzemogelijkheden leiden volgens Schwartz tot de illusie van maakbaarheid. We denken de ultieme vakantie-ervaring te kunnen creëren, als we maar genoeg voorwerk doen. Valt de reis uiteindelijk tegen, ondanks al het aanbod, dan voelt dat als persoonlijk falen. Had je maar wat meer reviews moeten lezen. En dus buigen we ons voor de zoveelste keer over het hotelaanbod in Barcelona.
“Als je je hele vakantie tot in de puntjes uitpluist, beleef je veiligheid,” vertelt emotiepsycholoog Susanne Piët. Zo voorkom je vervelende verrassingen, maar word je ook niet snel positief verrast. Je treedt in de voetsporen van toeristen die je voorgingen, en hun ervaringen hebben omgezet in beoordelingen en sterren. De hotelkamer is precies wat je ervan had verwacht op basis van de foto’s, de barman maakt inderdaad lekkere cocktails klaar en in het restaurant hebben ze de kaart die je online alvast kon inzien. De vakantie is een bevestigingstocht. Maar je hebt voor je gevoel niets ontdekt of overwonnen.”
- Het volledige verhaal ‘Heimwee naar de vakanties van toen’ staat in het Flow Vakantieboek 2018.
Tekst Otje van der Lelij Fotografie Istock
