De opmars van het protestlied

De protestsong is terug. Steeds meer artiesten vragen met muziek aandacht voor het klimaat, geweld tegen vrouwen of de oorlog in Oekraïne.

Muziek is een goede manier om onvrede te uiten: het werkt verbindend, is geweldloos en iedereen kan eraan meedoen. Toch was protestpop een tijdje naar de achtergrond verdwenen, schrijft de Volkskrant. Maar nu is het protestlied weer in opkomst. Niet verwonderlijk, in een tijd waarin allerlei maatschappelijke problemen spelen.

Zing bewust

Kennelijk is er opnieuw behoefte aan een tegengeluid. Bovendien geldt: waar geprotesteerd wordt, wordt gezongen. En protesteren doen we nogal eens de laatste tijd. Zo wordt er veel gezongen tijdens de boerenprotesten, om maar een voorbeeld te noemen. “Een lied is ook bewustwording,” zegt Laurens Ham, letterkundige aan de Universiteit van Utrecht. “Je brengt iets onder woorden, op een simpele manier, waardoor een brede groep mensen inziet: hé, dit is wat er aan de hand is.”

Woede kanaliseren

Performer Elfie Tromp zingt zowel klassieke als nieuwe, zelfgeschreven protestliederen in haar nieuwe voorstelling. Over de ongelijke behandeling van mannen en vrouwen binnen de gezondheidszorg bijvoorbeeld. Ze kan er haar woede mee kanaliseren, zegt ze zelf. Dan is er singer-songwriter Sophie Straat, die zichzelf ook op de kaart heeft gezet met protestsongs over de woningnood, over feminisme. Ook Boudewijn de Groot, toch de vader van de Nederlandse protestsong, komt met een nieuw nummer over klimaatverandering.

Gouwe ouwe

Sommige protestliederen doorstaan de tijd. Neem het lied Do you hear the people sing uit Les Misèrables, waarin studenten hun ongenoegen uiten over ongelijkheid in het negentiende-eeuwse Frankrijk. Volgens The Guardian duikt het nog steeds regelmatig op als er gestreden wordt voor gelijkwaardigheid, zoals tijdens de studentenprotesten in Hong Kong. De reputatie van zo’n bekend lied maakt meteen duidelijk waar een demonstratie voor staat.

Jeugdprotest

Protestsongs zijn toegankelijker dan ooit, zegt letterkundige Laurens Ham. Er zijn steeds meer jonge Nederlandstalige artiesten, en hun muziek is eenvoudig te vinden en verspreiden via platforms als Spotify en YouTube. Sowieso lijken vooral jongeren bezig te zijn met protestmuziek. Begrijpelijk, want een nieuwe generatie in een bewogen tijd. Activisme verwerkt tot kunst: kan het mooier?