Als muzikant, bakker of schrijver betaald worden door je fans: wat is de 'passion economy'?

Als mensen enthousiast zijn over wat je maakt of doet, betalen ze er graag uit zichzelf voor. Op dat principe is de passion economy gebaseerd. Via Instagram en Patreon vinden makers hun weg naar hun fans.

Punkzangeres Amanda Palmer – aka Amanda Fucking Palmer – hield ooit een TED Talk over haar bestaan als muzikant. ‘De kunst van het vragen’ heet haar hartstochtelijke pleidooi, waarin ze de nieuwe relatie tussen artiest en fan onderzoekt. Dwing mensen niet om te betalen voor muziek, zegt ze, maar láát ze betalen. Als voormalig straatartiest leerde ze hoe belangrijk interactie met voorbijgangers is. Dus toen haar band succes kreeg, vond ze het contact met fans een logisch onderdeel van haar werk.

Trouwe fans

Na afloop van concerten stond ze vaak lang met hen te praten en tijdens het touren logeerde ze soms bij fans thuis. Die droegen haar op handen: letterlijk tijdens het crowdsurfen, maar ook figuurlijk. Toen ze de moeizame relatie met haar platenmaatschappij beu was, wist Amanda wat haar te doen stond. Ze zette haar muziek gratis online en vroeg haar fans via Twitter en Facebook om financiële steun. Haar streven was 100.000 dollar. Ze ontving uiteindelijk 1,2 miljoen, het grootste bedrag dat tot dan toe met crowdfunding was binnengehaald, bijeengebracht door 25.000 trouwe fans.

Zelf de leiding nemen

Het internet en de content die je daar in alle vrijheid op kunt delen, heeft de weg geplaveid voor de zogeheten passion economy. Ideaal voor mensen die de zekerheid van een bestaan in loondienst verruilen voor werk waar hun hart sneller van gaat kloppen. Ze schrijven boeken, illustreren, maken podcasts, bakken zuurdesembroden of geven online yogalessen.

Een eigen website of Instagram-account en platforms als Patreon en Petje Af maken het mogelijk om zonder tussenkomst van een agent, galerie of fysieke locatie hun doelgroep te bereiken, zich rechtstreeks te laten betalen door fans en daar ook nog een fatsoenlijk inkomen aan over te houden. Creativiteit en zakelijk succes zijn niet langer elkaars tegenpolen; in de passion economy kun je je hart volgen zonder op een houtje te hoeven bijten.

Online reputatie- en communicatie-expert Marieke Jansz begeleidt veel mensen die deze stap wagen en ziet een aantal factoren die daarbij hun succes bepalen. “Er zijn veel zzp’ers die uit loondienst gaan, maar eigenlijk hetzelfde werk blijven doen. Ze laten een opdrachtgever het werk bepalen en het prijskaartje dat eraan hangt. Maar er zijn ook mensen die een eigen aanbod creëren waarin ze niet volgend zijn, maar zelf de lead nemen. Dat is de beste manier om je passie te volgen.”

Durf te vragen

Jansz helpt ondernemers bij het opbouwen van een sterke online reputatie met een duidelijk, uniek aanbod. “Zo ontstijg je het hobbyniveau. Als je een boegbeeld in jouw markt wilt zijn, heb je een niche nodig én een bijzonder aanbod waarvoor mensen serieus bereid zijn te betalen. Het verhaal dat daarbij hoort, moet je keer op keer met verve kunnen vertellen. Je komt er niet met het bouwen van een website en wachten tot de telefoon gaat. Maar als je steeds maar weer jouw bezieling laat zien en duidelijk kunt maken wat jouw werk of product toevoegt, kun je groot worden.”

Uniciteit

Burlesque punk, de muziek die Amanda Palmer maakt, is de overtreffende trap van niche en Amanda heeft een diehard fanbase. Als artiest is ze niet afhankelijk van enorme marketingbudgetten en hoeft ze ook geen miljoenen streams op Spotify te scoren. Bij de passion economy draait het dan ook niet om een grote afzetmarkt, maar om uniciteit. Op die manier zijn creatieve ondernemers die willen leven van wat ze doen, met een kleine schare trouwe fans al verzekerd van een bestaan. Maar dan moeten het wel échte fans zijn: mensen die jouw passie delen en helemaal gaan voor wat jij doet.

Toch kan het best lastig zijn om als unieke creator een verdienmodel te ontwikkelen. Culinair expert Jonneke de Zeeuw vond haar niche en haar publiek, maar daarna was het naar eigen zeggen niet meteen ‘een rozentuin’. Ze heeft de afgelopen jaren keihard gewerkt en hoopt daar nu de vruchten van te gaan plukken. Couturier Simone Wagenaar staat nog aan het begin van haar carrière – maar heeft al wel door dat ze het moet hebben van maatwerk op hoog niveau, voor een passende prijs.

Onzekerheid

Het grootste struikelblok voor een beginnende ondernemer? Volgens Jansz is dat onzekerheid, het niet durven vragen wat je waard bent. “Als het in het begin lastig gaat, denken veel ondernemers: ik moet goedkoper worden, want dan wordt de drempel laag en bereik ik een groter publiek. Maar prijs is uiteindelijk niet doorslaggevend in de passion economy. Je hoeft niet altijd grote aantallen mensen te bereiken om succes te hebben. Natuurlijk zijn er bedrijven die het van de massa moeten hebben, maar als passievolle eenling opereer je op een andere manier en moet je specifieker zijn. Als je maatwerk levert en daar een enthousiaste fanbase mee weet te vinden die jouw werk op waarde schat, heb je niet veel klanten nodig om het goed te doen als ondernemer.