Het gevoel dat je overal kunt wonen en op veel manieren gelukkig kunt zijn, betekent vrijheid. Een les die journalist Brenda van Osch leerde op de top van een berg in Sri Lanka.
De Indische Oceaan in de verte schitterde zo fel in de zon dat het water op kristallen leek. Het stalen plateau bood ruimte aan zo’n tien yogamatjes en lag tegen de berg aan, hoog boven de slaapvertrekken verheven. Terwijl we ons overgaven aan series houdingen en onze ademhaling, blies de zeebries de warmte van onze lichamen en sprongen in de palmbomen achter ons krijsende aapjes rond.
Ik herinner me levendig hoe plotseling – als in een flits – tot me was doorgedrongen: ik kan gewoon weg! Alsof de mogelijkheid niet langzaam had liggen rijpen, maar zich aan me openbaarde. De scherven van mijn scheiding begonnen hun plek te hervinden en hier en daar zat er zelfs weer lijm tussen de stukken. Het was een pijnlijk proces geweest na een relatie van 24 jaar en met 3 kinderen. Maar wat in de eerste onmacht, boosheid en verdriet onmogelijk leek, gebeurde toch: er kwam een nieuwe balans. Het co-ouder- schap en de kinderwissel wende (enigszins), ik kreeg een langzaam opflakkerende nieuwe vlam. En toen was er dat moment. Als de kinderen en ik elkaar toch al moeten missen, dan kan dat voor een keer ook wel wat langer duren. Ik kan gewoon weg. Ik kan op reis.
De lichtheid van autonomie
Het was nog voor de pandemie. Incalculerend wat er mis kon gaan, dacht je aan dingen als beroofd worden van je paspoort. Of aan al te gammel en overvol vervoer – niet aan quarantaines of landen die op slot konden gaan. In die zin was het leven nog zorgeloos, en toch vond ik het best spannend om alleen op reis te gaan. Ik had een semester in de Verenigde Staten gestudeerd, maar ervaring als backpacker had ik maar mondjesmaat en alleen samen met mijn ex. In Azië was ik nog nooit geweest. Een maand of wat sudderde het plan om met een vriendin te gaan. Ze haakte af, wat ik jammer vond, maar ik voelde ook een vreemd soort opluchting. Ik moest dit alleen doen. Om toch houvast te hebben, boekte ik mijn eerste verblijf vooruit: een kamer voor vijf dagen met tweemaal daags intensieve yoga en gezamenlijk ontbijt. Om even rustig te landen in Sri Lanka, want daar was de keuze op gevallen.
Zo kwam het dat ik in januari 2020 op het plateau in allerhande poses over de baai van Weligama uitkeek en alle stress voelde wegvloeien. Een zwaarte die ik niet eens had opgemerkt verdween uit mijn lijf, vooral uit mijn schouders. Het duurde even tot ik begreep wat er precies van me afgleed: het was de zwaarte van verantwoordelijkheid. Ik hoefde met niets of niemand rekening te houden. Na jaren van zorgen voor drie kinderen, waarvan een met een lange ziektegeschiedenis en blijvende beperkingen, was dat een ongekende luxe.
Ik reisde verder, nu echt als backpacker. Grofweg wist ik waar ik heen zou gaan, maar ik liet me ook leiden door mijn intuïtie en door wat er op mijn pad kwam. Vervoer en slaapplek regelde ik onderweg, nooit verder vooruit dan de volgende stop. De zwaarte van verantwoordelijkheid had plaatsgemaakt voor de lichtheid van de autonomie. Het alleen zijn gaf een enorme vrijheid. Alle tijd aan mezelf. Elke beslissing alleen in overleg met mezelf. Leren golfsurfen? Een dag later de trein naar Ella? Onverwacht hiken door de bergen rond theeplantages? Feestje in een hostel? Doen! In m’n eentje kon ik ook eenvoudiger opgaan in de massa. Zelfs als lange, witte vrouw wist ik me met sjaal redelijk onbespied in steden en tempels. Vrienden maken onderweg ging ook opmerkelijk makkelijk alleen. Toch hield ik soms bewust wat afstand, of zei ik een reisgenoot na enkele dagen weer gedag. Ik wilde dit alleen doen. Steeds liever.
Boven op de berg
Ik voelde me los. En op een prettige manier onthecht. Natuurlijk miste ik mijn kinderen, ouders, vrienden en mijn lief in wording, maar het voelde ook alsof dat allemaal even kon wachten. Op een hotelkamer nam ik in de spiegel een foto van mezelf met rugzak. Daar zag ik het: geen carrièrevrouw, geen moeder van drie, maar een zorgeloze vrouw met twinkelende ogen. Een meisje bijna. Een meisje van 47.
Hoogtepunt van de reis was de beklimming van Sri Pada (Adam’s Peak), een heilige plaats voor zowel boeddhisten, christenen, moslims als hindoes. Om half drie ’s nachts begon ik aan de 5200 traptreden die naar de tempel op de top leiden, om kwart voor zes uur kleurden de eerste zonnestralen op een adembenemende manier de hemel. Eerst purperblauw, toen roodoranje, daarna helgeel. Terwijl de zon mijn verkleumde lichaam verwarmde, besefte ik waar deze reis over was gegaan. Het besef dat ik helemaal oké was in m’n eentje. Uiteindelijk ben je op jezelf aangewezen. Tijdens mijn scheiding had ik dat als verdrietig gegeven omarmd, nu voelde ik hoeveel kracht ervan uit kan gaan. Het gevoel dat je overal kunt wonen en op heel veel manieren gelukkig kunt zijn, betekent vrijheid.
Een liefde stelde me een keer de vraag of we samen waren omdat we elkaar nódig hadden of omdat we dat wílden. Natuurlijk heb ik je nodig, ik kan niet meer zonder je, dacht ik toen. Pas daarboven op de berg snapte ik wat hij had willen zeggen. Verbinden vanuit autonomie is zo veel krachtiger dan vanuit afhankelijkheid.
Gevoel ankeren
Af en toe, als ik wat minder goed in mijn vel zit, probeer ik terug te gaan naar dat gevoel. Als het me raakt dat mijn kinderen zo snel groot worden en steeds meer op eigen benen komen te staan. Als ik gestrest ben omdat ik te veel werk te goed wil doen. Als ik een periode te afhankelijk in mijn relatie hang. Als ik me even eenzaam voel, ondanks mijn rijk gevulde leven. Ooit vertelde iemand me dat je een positief gevoel kunt ankeren door de zijkant van je pols tussen de duim en wijsvinger van je andere hand te nemen op het moment dat je iets ervaart dat je vast wilt houden. Wil je dat gevoel weer oproepen, dan helpt het opnieuw je pols te pakken. Ik heb het gevoel op de top van de Sri Pada geankerd. Of dat de reden is weet ik niet zeker, maar ik kan het terugvinden als ik me concentreer. En meestal helpt me dat dan om me weer autonomer en sterker te voelen. Bijna net zo autonoom en sterk als toen.
Meer lezen
- 4 inzichten over vrijheid die je aan het denken zetten.
- Kiezen voor jezelf: Sanderine maakt muziek.
- Zo haal je andere ‘ikken’ in jezelf naar boven.
Tekst Brenda van Osch Illustraties Yelena Bryksenkova
